platon kimdir?

i.ö 427-347 yılları arasında yaşamıştır. atina'nın soylu ailelerinden birinden gelmektedir, esas adı aristokles'tir. omuzlarının genişliği dolayısıyla geniş anlamına gelen platon şeklinde çağırılır. dayısı kritias otuzlar tiranlığının kurucularından olan bir sofisttir. sporla, edebiyatla ve felsefeyle ilgili ciddi bir eğitim almıştır. sokrates ile 20'li yaşlarının başında tanışmış ve sokrates'in ölümüne kadar onun yanından ayrılmamıştır. sokrates'i öldüren demokratik rejimi ise asla bağışlamayacaktır.

sokrates'in ölümünden sonra atina'yı terk etmiş ve megara okulunda eğitimine devam etmiştir. ancak sarmamış olacak ki geri dönmüştür. sokrates gibi hoca bulmak kolay değildir. pythagorasçıların (bkz: pythagoras kimdir?) çalışmalarını izlemek için güney italya ve sicilya'ya geziler yapmıştır. platon'un sicilya gezileri özellikle önemlidir. sicilya'ya üç gezi yapan platon, sirakuza'da demokrasiyi yıkarak tiranlığını ilan eden ı. dionysios'un sayesinde siyasal düşlerini gerçekleştirebileceği sanısına kapılmış ama ne yazık ki bu hayali suya düşmüştür.

i.ö 387 yılında, platon, kentin dışında bulunan ve eski savaş kahramanların­dan birinin adını taşıyan heros akademos bahçesinde kurulduğu için akademia adını alan okulunu kurmuş ve bu okul, etkinliği yüzyıllar içinde zayıflasa da i.s 529'da doğu roma (bizans) imparatoru ı. justinianos tarafından kapatılıncaya değin faaliyetlerini sürdürmüştür.

yapıtlarını çoğunlukla diyalog formunda kaleme alan platon'un yapıtları konusunda geçmişte kimi tartış­malar olmuşsa da bugün yaygın ola­rak yirmi yedi yapıtının olduğu kabul edilmektedir. aynca platon'a atfedi­len on üç mektuptan yalnızca yedinci ve sekizincisinin kendisine ait olduğu üzerinde uzlaşılmıştır. diyaloglarının büyük çoğunluğunda baş konuşma­cı sokrates'tir. yaşlılık dönemi yapıt­larında sokrates yer alsa da artık geri planda kalmıştır; son yapıtı olan no­moi'de ise sokrates'e hiç yer verilmez.

siyaset felsefesinin kurucularındandır. hocası sokrates (bkz: sokrates kimdir?) tartışmalarda karşı tarafı bozmayı bilmekte ancak onu yeniden yapılandırmamaktadır. platon işte hocasından tam burada işi devralır ve "hiçbir şey bilmiyor değilim!" diyerek işe koyulur.

"onun bü­tün felsefesi adeta şöyle söylemek ister gibidir: iyi insandan ancak iyi bir siyasal örgütlenmenin (ki bu aynı zamanda iyi bir toplum anlamına gelmektedir) var­lık koşulu altında söz edilebilir; iyi ahlakı koşullayan şey, iyi bir toplumdan baş­ka bir şey değildir. o halde öncelikle yapılması gereken şey, iyi bir toplumun in­ şası ve bunun için gereken de iyiliğin bilgisidir."

(bkz: platon'un bilgi kuramı)
(bkz: platonik yöntem)
(bkz: platon ve devlet)
(bkz: platon ve koruyucular sınıfı)
(bkz: platonik komünizm)
(bkz: platonik aşk nedir?)
(bkz: !platon'un sanat düşmanlığı)

kaynak
ağaoğulları, m. a., türk, d., yalçınkaya, a., yılmaz, z., & zabcı, f. (2012). sokrates'ten jakobenlere: batı'da siyasal düşünceler (3. bs). iletişim yayınları. sf.91-124