gombrich sanatın öyküsü adlı eserinin birinci bölümünde diyor ki: "[…] ilkel sanatçıların çoğu yapıtının amacı bu tuhaf [hayvanlarla bağlar kurulan ruhani ayinler] ritüellerin bir parçası olmaktır ve bu durumda önemli olan, bir heykel ya da resmin bizim standartlarımıza göre güzel olması değil, "işe yaraması" yani istenen büyüsel etkiyi sağlamasıdır (gombrich, 2019, s. 43)."
ben farklı düşünüyorum. kabile içerisinde sanatçı toplumsal aktivitelere mutlaka katılım sağlamak isteyecektir, hatta bununla görevlendirilecektir bile ancak sanatçının bunları yapabiliyor olana kadar geçirdiği bir süreç de hesaba katılmalıdır. kimse daha önce başka şeyler çizmemiş, bir şeyler çizmeyi bilmeyen bir insana büyüsünü yaptırmak istemez.
o halde bu büyücü-şaman sanatçı, büyü yaptığı kadar kendisi için ya da sırf güzellik için de bir şeyler yapıyordur. sanatın doğuşu ritüellere bağlamak yerine, ritüellerin içine sanat sayılabilecek şeylerin dahlini konuşmak daha mantıklı geliyor. örneğin duvara saçma sapan şeyler çizen ve sadece arkadaşlarına gösteren afacan bir genç bana büyüler yapabilmek için daha iyi bizon çizme alıştırması yapan bir çocuktan daha gerçekçi geliyor. sanat yeteneğin keşfi ve bunun ilgi çektiğinin anlaşılmasının doğal sonuçlarından biri olarak sanatın ritüellerin içine sızdığını düşünüyorum.
kaynak
gombrich, e. h. (2019). sanatın öyküsü (e. erduran & ö. erduran, çev.; 11. bs). remzi yayınevi.
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara