üzerine çok düşündüğüm bir konu. ben bu "çeviri" faaliyetini "o dilde söylemek" şeklinde anlatıyorum.
katılıyorum: şiir çevrilemez. ancak böyle dedim diye, "bu çaba beyhudedir" diye düşündüğüm anlaşılmasın.
insanın güzel bir uğraşıdır şiir. insan da başka zaman ve başka yerlerde olsa da, diğeriyle biraz aynıdır. dün bir girdide gördüğüm alıntı bana destek olabilir sanırım. (bkz: #3227)
eğer herkesle biraz aynıysak, bu aynılığı anlatan şiir de, hangi dilde olursa olsun, bize bizi anlatmaktadır.
böylece, bir şiiri türkçe söyleyerek bu anlatışın bir zerresini bile yakalayabilmek güzel bir şey. bir de bu çeviri işinin neden önemli olduğunu anlatan, aşina olanların hemen hatırlayacağı hasan ali yücel'den satırları paylaşayım. aynı görüşteyim.
"hümanizma ruhunun ilk anlayış ve duyuş merhalesi, insan varlığının en müşahhas şekilde iadesi olan sanat eserlerinin benimsenmesiyle başlar. sanat şubeleri içinde edebiyat, bu ifadenin zihin unsurları en zengin olanıdır. bunun içindir ki bir milletin, diğer milletler edebiyatını kendi dilinde, daha doğrusu kendi idrakinde tekrar etmesi; zekâ ve anlama kudretini o eserler nispetinde artırması, canlandırması ve yeniden yaratmasıdır.
işte tercüme faaliyetini, biz, bu bakımdan ehemmiyetli ve medeniyet dâvamız için müessir bellemekteyiz. zekâsının her cephe sini bu türlü eserlerin her türlüsüne tevcih edebilmiş milletlerde düşüncenin en silinmez vasıtası olan yazı ve onun mimarisi demek olan edebiyat, bütün kütlenin ruhuna kadar işleyen ve sinen bir tesire sahiptir. bu tesirdeki fert ve cemiyet ittisali, zamanda ve mekânda bütün hudutları delip aşacak bir sağlamlık ve yaygınlığı gösterir.
hangi milletin kütüpanesi bu yönden zenginse o millet, medeniyet âleminde daha yüksek bir idrak seviyesinde demektir. bu itibarla tercüme hareketini sistemli ve dikkatli bir surette idare etmek, türk irfanının en önemli bir cephesini kuvvetlendirmek, onun genişlemesine, ilerlemesine hizmet etmektir. bu yolda bilgi ve emeklerini esirgemiyen türk münevverlerine şükranla duyguluyum. onların himmetleri ile beş sene içinde, hiç değilse, devlet eli ile yüz ciltlik, hususi teşebbüslerin gayreti ve gene devletin yardımı ile, onun dört beş misli fazla olmak üzere zengin bir tercüme kütüphanemiz olacaktır.
bilhassa türk dilinin, bu emeklerden elde edeceği büyük faydayı düşünüp de şimdiden tercüme faaliyetine yakın ilgi ve sevgi duymamak, hiçbir türk okuru için mümkün olamıyacaktır."
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara