gidiyorumbu 1. nesil yazar

emrah safa gürkan hocanın konuk olduğu üçüncü bölümünün başında interaktif furyasına göz kırpmış azıcık.

beş saniye kuralı –kimileri için 'üç saniye kuralı'- bir yiyeceği yere düşürdükten sonra beş saniye içerisinde geri almanın hijyenik bir sıkıntı yaratmadığına dair var olan mittir. peki bu mit gerçek mi?

cevap: hayır. illinois üniversitesi'nden jillian clarke'ın 2003 yılında yaptığı çalışmaya göre yere düşen yiyecekler beş saniyeden çok daha kısa sürede bakteri ve mikroplara maruz kalıyor.

tv programı mythbusters'ın "beş saniye kuralı"nı test ettikleri bir bölümünde, tek değişkenin süre olduğu teste göre iki saniye boyunca yerdeki mikroplara temas eden yiyecek ile altı saniye boyunca temas eden yiyecek arasında topladıkları bakteri miktarı açısından bir fark yok.

kaynak: wikipedia

yunanca kökü 'antagonistes' olan.
edebiyat ve sinemada protagoniste yani okuyucunun/seyircinin takip ettiği ana karaktere zıtlık yaratan ve onu çatışmaya sürükleyen karaktere verilen "antagonist" ismi de bu kökten gelir.

wiktionary'de argüman ve akıl yürütmeden nefret etme ve aynı zamanda "korku" duyma hali olarak geçiyor. (it makes sense.)

serbest kanama. tam da geleneklere dönüyor-muş gibi görünürken tersine modern feminist hareketlerin getirisi olan aşırı bir kavram olduğunu düşünüyorum. tıpkı kıyafet modasında birbirini döngü şeklinde izleyip tekerrür eden trendler gibi.

köyde falan yaşıyorsanız deneyimleyebilirsiniz tabi ama şehir hayatına uygun görmüyorum. regl kanamasını hiçbir zaman gerici bir zihinle "kirli" görmedim (tabi ki) ama günlük hayatımda gömleğimin üzerinde de onun rengini değiştiren herhangi bir izle dolaşmam şahsen. (lol) bunun çabasızlık gibi görünen bir ekstra "çaba" olduğu çok açık. benim örneğin bir kurşun yaram olsa ve sızıntı yapıyor olsa onu bandajlamak bandajlamamaktan çok daha konforlu devam etmemi sağlayacaktır hayatıma. bir cinsiyeti vücudunun doğal tepkileri yüzünden ayrıştırmayalım derken bir cinsiyeti vücudunun doğal tepkilerinden dolayı ayrıştırmış oluyoruz bana kalırsa. erkek cinsine mensup biri herhangi bir şekilde kanasa kıyafetlerine kanamasına izin mi vereceğiz? (lol)

menstrüasyon dönemimde neden koyu renk kıyafet tercih etmek zorunda kalayım ki mesela beş yüz yıl öncesinde yaşıyormuş gibi?

not: yaşadığı yüzyıldan pek memnun bir kadın.

bir
ve iki

tam da bu slogandan ötürü gerçek bir canavar olduğunu sanıyordum. :(
görsel

bragi, iskandinav/norse mitolojisindeki bilgelik ve şiir tanrısıdır.(çok hoş)
ismi muhtemelen eski iskandinav dilinde hem "şiir" hem de "birinci, asil" anlamına gelen bragr kelimesinden (izlanda dilinde ise "bragur" 'şiir, melodi ve bilgelik' demek) geliyor.
bragi, kimi kaynaklarda odin ve frigg'in oğlu olarak kimi kaynaklarda ise frigg'in üvey oğlu olarak geçiyor.

kaynak: bragi

entrym favorilendiğinde haberim olamaz mı? olabilir mi?

(bkz: köle-efendi diyalektiği)

bibliyofil, yunanca kitap sevgisi anlamına gelen sözcüktür ve kitapseverler için kullanılır. kitap düşkünü bu kimseler kitap biriktirmeye yatkındırlar. fakat bibliyomanlardan farklı olarak kitapların niceliğini değil niteliğini önemser ve ilgi duydukları seçimler yaparlar.

kaynak:
bibliophilia.(2023,january).in wikipedia bibliophilia

bibliyomani, obsesif kompulsif bozukluğun bir semptomu olarak ortaya çıkan kitap istifçiliğidir. kişi, gerçek bir ilgisi ya da kullanım amacı olmadığı halde sınırsız kitap istiflemeye meyillidir. obsesif kitap istifçilerinin aynı kitabın kopyalarını biriktirmesi olasıdır.
bibliyomani, amerikan psikiyatri derneği tarafından tanınmış bir psikolojik bozukluk değildir.

kaynak:
bibliomania. (2023, january).in wikipedia.bibliomania

umarım 70 yaşına kadar yapmayacağımdır.

antinatalizm, doğum karşıtlığı olarak türkçe'ye çevrilebilir. yunanca kökenli "karşıtlık" anlamına gelen "anti" kelimesi ile latince "doğum" anlamına gelen "natalis" kelimelerinin birleşimiyle oluşmuştur. antinatalizm'in doğurmayı tercih etmemek gibi bir hayat tarzı görüşünden farklı bir felsefi düşünce olduğunu söylemek gerekir. antinatalizm, dünyaya bilinçli varlık getirmenin ve hatta yapay zekalar yaratmanın etik olmadığını savunuyor. (1)

görüşün gerekçelerini bazı filantropik argümanlar ile vereceğim. ilki: "asimetri" argümanı. david benatar'a göre üremek yanlıştır çünkü dünyadaki acı ve haz arasında asimetrik bir ilişki söz konusudur. acının yokluğu, ortada bunu tecrübe edecek kimse yoksa bile iyi bir şeydir. hazzın yokluğu ise bundan etkilenecek kimse yoksa kötü bir şey değildir. yani;

1.acının varlığı kötüdür,
ve
2.hazzın varlığı iyidir

ama benatar'a göre aynı simetri acının yokluğu durumunda geçerli değildir:

3.acının yokluğu iyidir, bunu kimse tecrübe etmese bile.
ama
4.hazzın yokluğu kötü değildir, (bundan olumsuz anlamda etkilenecek kimse olmadığı durumda)

ikinci argüman, "yalancı memnuniyet" argümanı. çoğu insan yaşamanın güzel olduğundan, hayatta olmanın memnuniyet verdiğinden bahsedebilir fakat benatar'a göre bunlar yalancı memnuniyetlerdir. insanlar pollyanna prensibiyle güzel anılarını hatırlamaya ve bunları anlatmaya daha yatkındırlar ama acı çekmeden ya da en ufak bir mutsuzluk yaşamadan hayata devam etmek mümkün değildir. dünyaya acı çekeceğini yahut olumsuz deneyimler yaşayacağını bildiğimiz birini getirmek ise ahlaki açıdan doğru olamaz.

üçüncü argüman; "alındığı varsayılan rıza" argümanı. dünyaya bir canlı getirirken rızasını almamız mümkün olmadığından bunu yapmak etik değildir, diyor özetle. (2)

kaynak:
1- antinatalism. (2017). realtalkphilosophy.org. antinatalism
2- arguments

irlandalı yazar bram stoker'ın 1897 yılında yayınlanan gotik korku romanı dracula'nın baş karakteridir. karakter her ne kadar kurgusal olsa da yazar vampir karakterine gerçek hayatta bir korku karakteri olabilecek eflak prensi ııı. vlad'ın, bilinen adıyla kazıklı voyvoda'nın adını vermiştir. kazıklı voyvoda, hayatı boyunca tam üç kere eflak voyvodası olmuş rumen komutandır. düşmanlarını kazığa oturtarak öldürmesiyle meşhur olduğu için bu lakabı almıştır.(1)

tarihçilerin bram stoker'ın drakulası ile ııı. vlad arasında ortak isimleri dışında hiçbir bağlantı bulamadıklarını belirtelim. vlad'ın isminin hikayesi şöyle: "macaristan kralı sigismund, 1431 yılında babası ıı.vlad'ı ejderha tarikatı adlı bir şövalye tarikatına sokuyor. bunun üzerine ıı. vlad'a bir soy ismi verliyor: dracul. bu isim, "ejderha"nın rumencedeki karşılığı olan "drac" kelimesinden geliyor. oğul ııı. vlad; daha sonra "dracul'un oğlu" ya da eski rumencedeki haliyle "draculea" ve dolayısıyla da "dracula" olarak biliniyor." diyor florida üniversitesi'nde orta çağ tarihi ve arkeolojisi alanında profesör olan florin curta.(2)

romanın yazılış öyküsüyle ilgili olarak bram stoker'ın vampirler ve drakula hakkındaki bilgilerini ingiliz gezgin emily gerard tarafından yazılan "ormanın ötesindeki topraklarından" isimli gezi kitabından aldığı, bram stoker'ın kitabının adının önce "kont wampyr" olarak tasarlandığı fakat gerard'ın ııı. vlad, romanya ve transilvanya hakkındaki notlarını okuduktan sonra yazarın romanının adını "dracula" olarak değiştirdiği bilgisi vardır. (3)



kaynaklar:
1- ııı. vlad. (2023, january). in wikipedia.vlad
2- kırdök, y. (2021, şubat). gerçek dracula: kazıklı voyvoda kimdi?.arkeofili.com. kazıklı voyvoda
3- dracula. (2022, november). in wikipedia.dracula