halo etkisi (hale etkisi) bir bilişsel önyargıdır ve bir kimse (ya da nesne, olay, marka, kurum) hakkındaki genel izlenimimizden yola çıkarak onun gözlemlemediğimiz özellikleri hakkında da yargıya varmak anlamına gelir.
en çok şahit olduğumuz örneği de insanları dış görünüşlerine göre yargılamaktır. dış görünüşü güzel olan insanların daha iyi, daha nazik, daha başarılı vb olduğuna inanma eğilimi gösteririz.
bilinen bir diğer örnek psikolog solomon asch'in yaptığı deney. bu deneyde, içinde bazı kişilik özelliklerinin yazılı olduğu a ve b kartları hazırlanmış. kartların dizaynı şu şekildeymiş:
a: akıllı-çalışkan-fevri-eleştirel-inatçı-kıskanç
b: kıskanç-inatçı-eleştirel-fevri-çalışkan-akıllı
aslında her iki kartta özellikleri bulunan aynı kişi ve kartlarda yer alan kişisel özellikler aynı özellikler olsa da başta olumlu özellikleri sıralayarak yazılan kartı okuyanlar bu kişi hakkında olumlu izlenim edinirken sıralamaya olumsuz özelliklerle başlayan kartı okuyan insanlar kişi hakkında o kadar da iyi fikirler edinmemişler.
öğretmenlere veli toplantısında öğrenci ile ilgili görüşler paylaşılırken "sandviç sistemi" kullanmaları tavsiye edilir; ona benziyor. çocuk hakkında negatif bir şeyler söyleyeceksek önce pozitif özelliklerle başlayıp sonra negatif olanları sıralayalım ve bitirirken de tekrar olumlu bir şeyler söyleyelim deriz ki ana-baba ürkmesin ve morali çok da bozulmasın.
kaynak: evrim ağacı
halo effect
halo etkisi nedir?
[linkler]
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara