descartes tarafından kullanılan düşünüyorum o halde varım anlamına gelen latince cümle.
ancak esas anlamı şudur: dış dünya konusunda yanılıyor olabilirim, matematiksel-bilimsel veriler hakkında da yanıltılabilirim. ancak her durumda ortada bir "ben" olmalıdır. ben'in varlığından emin olabilirsek kendi zihinsel varlığımızdan da emin oluruz. kendi zihinsel varlığımızın bu şüphesizliği düşünmeye ve bilgi üretmeye başlanabilecek yegane başlangıç noktası olarak kabul edilmelidir.
russel descartes'ı fazladan bir kesin "ben" yarattığı için eleştirir. ona göre düşünüyorum o halde varım demek yerine düşünüyorum o halde düşünen bir şey var demek gerekir, zira düşünen "ben"in ne olduğundan da emin değilizdir.
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara
-
-
descartes'ın yöntem üzerine konuşma(discours de la méthode) isimli eserinde "je pense, donc je suis" şeklinde geçen, 7 yıl sonra latince bir aforizmaya dönüşen ifade.
descartes pyrrhonculuğu başlangıç noktası olarak alarak her şeyden şüpheyle akıl yürütmeye başlar. emin olabildiği ilk şey ise düşündüğüdür. böylece varlığından emin olur. -
bertrand russell descartes'in yukarıdaki cümlesini şu şekilde anlar:
"çağdaş felsefenin kurucusu descartes (1596-1650) şimdi de yararlanılabilecek bir yöntem buldu, dizgesel [sistematik] şüphe yöntemi. doğruluğunu açık ve seçik olarak görmediği hiçbir şeye inanmamaya karar vermişti. şüphe duyabildiği şeylerin hepsinden, şüpheye bir sebep kalmadığını görünce ye dek şüphelenecekti. bu yöntemi uygulayarak, adım adım, katıksız, inanabileceği tek varoluşun kendi varoluşu olduğu inancına vardı. duyularına, sürekli hayal oyunları arasında gerçek-dışı şeyler sunan bir aldatıcı peri tasarlıyordu; böyle bir kötü perinin varlığı çok şüphe götürürdü fakat yine de bu olanak vardı, bu yüzden de duyularla algılanan şeylerden şüphe duyulabilirdi. fakat kendi varlığına ilişkin bir şüphe olanaksızdı çünkü var olmasa kötü peri de onu aldatamazdı. şüphe ediyorsa var olması gerekti; ne türden olursa olsun bir deneyi varsa kendisi de var demektir. böylece kendi varlığı onun için bir salt inançtı. ''düşünüyorum, öyleyse varım'' diyordu (cogito, ergo sum) ve bu inanç üstüne, şüphesinin yıkmış olduğu bilgi temelini yeniden kurmaya girişti. şüphe yöntemini bulmak ve en kesin şeylerin öznel şeyler olduğunu göstermekle descartes felsefeye büyük katkıda bulundu, bugün de onu konunun bütün araştırıcıları için yararlı kılan, bu katkıdır."