i.ö. 384 selanik yakınlarındaki stageira doğumlu, makedonya kralının özel hekimi nikomakhos'tan olma, kadınların not edilmediği çağda doğduğu için kimden doğma olduğu bilinmeyen (bkz: klasik dönemde grek kadınları), doğa bilimlerine olan meyli babasından miras kalan, 17 yaşındayken baba ocağını terkedip platon'un (bkz: platon kimdir?) akademia'sına katılan, 20 yıl akademia'da kalarak platon'un en parlak öğrencisi olmuş, dolayısıyla platon'dan çok etkilenmiş, platon öldükten sonra akademia'dan ayrılmış tarihi kişilik, düşünür, bilimadamı ve filozof.
platon'un ölümünü takiben yükselen makedon yunan gerginliği yüzünden atarneus'un ve assos'un yöneticiliğini yapan hermeias'ın daveti üzerine onun yanına gitmiş ve 3 sene orada yaşamıştır. "hermeias'ın yeğeni ile evlenmiş ve ondan bir kız çocuğu olmuştur. söylenen odur ki, karısı, aristoteles atina'ya yeniden döndüğünde orada vefat etmiştir. aristoteles hayatının son yıllarında, doğduğu kentten, stageiralı bir kadın ile hayatını paylaşmış, ondan nikomakhos'a etik kitabına adını verdiği bir oğlu olmuştur." bu üç seneden sonra hermeias persliler tarafından düşürülmüş ve acımasızca öldürülmüştür. bunun üzerine aristoteles midilli'ye yakın bir ada olan mytilene'ye geçmiştir. oradan da makedon kralı philippos'un (ıı. filip)davetini kabul edip makedonya'ya dönmeden önce memleketi stageria'da kalmıştır.
"aristoteles'in bir bilim insanı olarak yaptığı çalışmalar esas olarak bu döneme denk düşer. düşünür kuşkusuz bir siyaset felsefecisidir ama doğa bilimi üzerine çalışmaları sayı olarak çok daha fazladır ve içeriğinin zenginliği açısın dan göz kamaştırıcıdır. aslına bakılırsa aristoteles'i, bir filozof olmasının yanı sıra, zamanının en önemli doğa bilimcisi olarak görmek doğru olacaktır. aristoteles bıkıp usanmadan doğa gözlemleri yapmıştır; meteoroloji, astronomi, fizik ve kimya çalışmalarının yanı sıra, asıl olarak biyoloji ve zooloji çalışmalarıyla ün sağlamıştır. bu iki bilim dalının kurucusu olmuştur; şimdiye kadar iki farklı bilim dalının kurucusu olma şansına bir başkası erişememiştir."
o sırada 13 yaşında olan büyük iskender'in hocası olmuş ve ilişkileri uzun süre devam etmiştir. iskender'in aristoteles'e gittiği yerlerden toprak, yaprak, taş ve hayvanlar gönderdiği bilinmektedir.
aristoteles'in kendisine dönersek kral philippos'un ölümünden sonra atina'ya geri dönmüş ve kendi okulunu kurmuştur. "bir yabancı olduğu için (bkz: metoikos) toprak satın alamadığından, şehrin dışında bir korulukta birkaç bina kiralamış ve lykeion adını verdiği okulunu açmıştır [bugün türkçe'de kullandığımız ve fransızca'dan ödünç aldığımız "lise" terimi bu okulun isminden gelmektedir)."
"aristoteles'in hiçbir zaman bir münzevi, fildişi kulesine çekilmiş bir düşünür olmadığını gösteren kanıtlardan biri de, bu okulun bazı derslerinin kamuya açık olmasıdır. ayrıca, aristoteles, her sabah öğrencileriyle birlikte korulukta gezinerek onlara ders anlatır ve tartışır. bu nedenle okuluna mensup olanlara ve izleyici lerine peripatetikler (gezinenler) adı verilmiştir.
iskender'in 323'teki ani ölümü ile birlikte, atina'daki makedonya yanlısı yönetim düşmüş ve bir kez daha makedonya karşıtı düşünceler belirmiştir. aristoteles, düzmece bir şiir nedeniyle dinsizlik suçlamasıyla mahkemeye verilmiştir. bunun üzerine, atina'da bir sokrates vakasına daha neden olmak istemediğini, "felsefeye karşı ikinci bir cinayet"e engel olacağını söyleyen aristoteles, atina'yı terk etmiştir. i.ö. 322 yılında, çekildiği khalkis'te 62 yaşında hayata veda etmiştir."
(bkz: aristoteles ve mantık)
(bkz: aristoteles'in metafiziği)
kaynak
ağaoğulları, m. a., türk, d., yalçınkaya, a., yılmaz, z., & zabcı, f. (2012). sokrates'ten jakobenlere: batı'da siyasal düşünceler (3. bs). iletişim yayınları.sf.125-128
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara