anaksimenes

(bkz: anaksimenes kimdir?)

anaksimandros'un öğrencisidir. miletos okulu'nun son büyük düşünürüdür. arkhecidir. m.ö. 585-525 arasında yaşadığı düşünülmektedir.

"anaksimenes, apeiron kavramının (bkz: anaksimandros) yarattığı bir sorunu, apeiron ile fiziksel dünya arasındaki ilişki sorununu kendince bir çözüme kavuşturmuştur. buna göre, var olanlar yine tek bir kaynaktan geli­yordu ama bu madde, halden hale geçebilen ve hayatın asıl kaynağı olan hava­dan (aer) başka bir şey değildi. anaksimenes, havaya bir yanda maddi bir va­roluş atfederken aynı anda onu ruhsal bir nitelikle de donatıyordu. bu yüzden­dir ki bir tür hava gibi düşünülen ruh, bedeni terk ettiğinde ölüm meydana ge­liyordu. anaksimenes'ten günümüze gelen çok daha önemli bir miras vardır. o da, hava-ruh ilişkisi üzerinden geliştirdiği ve hocası anaksimandros'tan beri bildi­ğimiz kozmos (ki sözcük anlamı düzgün süs takısı, ziynettir) ile ruh- havayı iliş­kilendirmesidir. ruh insanı, hava da dünyayı bir arada tutuyorsa, o halde bir küçük evren, mikrokozmos olan insanla, bir büyük evren, makrokozmos olan dünya ve evren arasında bir benzerlik olmalıydı.

diğer miletos okulu düşünürlerinde olduğu gibi, anaksimenes'in de siyasal görüşleri hakkında hiç­bir şey bilinmiyor ama pythagoras'a yazdığı bir mektuptan tiranlıktan hoşlanmadığı açıkça anlaşılır. öyle ki tiranlık yüzünden kendi gökbilimciliğini bi­le sorgular: "tiran yöneticiler miletoslular'ın yakasını bırakmıyorlar. vergi ver­meye yanaşmadığımız zaman medlerin kralı da bize korkunç yüzünü gösteri­yor. ama iyonlar herkesin özgürlüğü uğruna medlerle savaşmaya hazır; ne var ki savaşırsak, hiçbir kurtuluş umudumuz olmayacak. bu durumda nasıl olur da anaksimenes ölüm ya da kölelik tehlikesiyle burun buruna yaşarken, gönlün­den hala gökbilimci olmayı geçirebilir?"

kaynak
ağaoğulları, m. a., türk, d., yalçınkaya, a., yılmaz, z., & zabcı, f. (2012). sokrates'ten jakobenlere: batı'da siyasal düşünceler (3. bs). iletişim yayınları. sf.56