m.ö. 492-432 yılları arasında yaşadığı tahmin edilen, bir anlamda herakleitos (bkz: herakleitos kimdir?), miletoslu düşünürler (bkz: miletos okulu) ve elea okulu'nu (bkz: elea okulu) sentezleyerek yepyeni bir yaklaşım geliştiren, etkin bir siyasal aktör ve demokrasi taraftarı olan, sicilya'daki agrigentum şehrinde doğmuş yunan düşünür.
empedokles'in çıkış noktası parmenides'in (bkz: parmenides kimdir?) temel kabulleridir. yani o da, parmenides gibi, varlığın değişmez, sürekli karakterini vurgulayarak söze girmekte ve benzer biçimde varlığın oluşmamış olduğunu, yok olmayacağını ve hatta daha ileri giderek, yine parmenides gibi varlığın değişim ve oluşumunu mümkün kılan boşluğun da olmadığını belirtmektedir.
parmenides bu kabullerden yola çıkarak oluşu ve çokluğu tümüyle reddeder. oysa empedokles bunları onaylamak üzere ilerler. yani, çokluk ve oluşun varlığını savunur empedokles. peki bu nasıl mümkün olmaktadır? yanıt basittir aslında. çünkü, parmenides'in savunduğu gibi varlık bir, tek, tüm değildir; birden çoktur. empedokles, varlığı tek olmaktan çıkarıp çoğulladığı anda hem çokluğa, hem oluşa giden yolu açmaktadır. artık her şey bir karışım ve karışımdan ayrılma olarak açıklanabilir hale gelmiştir.
bu varlıkların sayısını dört ola rak belirler empedokles; bunlar, ateş, toprak, hava ve sudur *. bu dört ana öğe birbirine dönüşemediği gibi, birbirinden de türemiyordu. yalnızca birleşiyor, ayrışıyor, birbirini itiyor ve çekiyordu. bu şekilde doğadaki çokluk ve değişme ortaya çıkıyordu. empedokles, ayrıca bu dört öğenin birleşmesini ya da ayrılmasını yöneten iki ilke olduğunu da belirtir. bunlar "sevgi" (philotes) ve "nefret"tir (neikos). bu ilkelere neden gereksinim duyulmuştur? çünkü ana madde olarak seçilen dört öğe kendinde dinamik ya da hareketli öğeler değildir. hareketi onlara kazandıran şey, kendilerinin dışındaki bu ilkelerdi. işte bu yüzdendir ki empedokles'e mekanik materyalist denilmektedir.
kaynak
ağaoğulları, m. a., türk, d., yalçınkaya, a., yılmaz, z., & zabcı, f. (2012). sokrates'ten jakobenlere: batı'da siyasal düşünceler (3. bs). iletişim yayınları. sf. 63
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara