nuh bey 1. nesil yazar

afrika kökenli felsefi nosyon.

zulu dilinden ubuntu'ya ait bir atasözü bu kavramı anlamak için yol gösterici olabilir.

umuntu ngumuntu ngabantu: "insan, insanlar sayesinde insandır."

silahıyla değil sabrıyla, vicdanıyla savaşmış kahraman polis.

1952'de sakarya hendek'te doğan gaffar okkan, polis akademisinden mezun olduktan sonra izmir, şanlıurfa, eskişehir ve kars'ta görev yapar. 1997 yılında diyarbakır il emniyet müdür olarak atanır. asıl hikayesi de burada başlar.

emniyet müdürlüğü yaptığı diyarbakır o dönemde pkk ve hizbullah'ın yoğun şekilde örgütlendiği bir kent.

gaffar okkan, yaptığı işler ve halkla gösterdiği dayanışmayla kısa sürede diyarbakırlıların kalbini kazanır. yalnızca asayişe değil, devlet-millet ilişkisine de katkıda bularak.

emrindeki kolluk kuvvetleri; yaşlılara, engellilere ve çocuklara yardım ederler. kendisi, bizzat diyarbakırspor futbol takımının maçlarına gider, taraftarlarlarla dayanışma gösterir, kulübün desteklenmesi için samimi bir çaba sarf eder.

diyarbakır halkının çeşitli kirli örgütlerin propagandası, hükümetlerin yanlış politikaları yüzünden yabancılaşmakta olduğu polis teşkilatı, gaffar okkan döneminde gerçek görevini yaparak halkın güvendiği, halka yardımcı olan bir kuruma dönüşür.

haysiyet ve akıldan yoksun radikallerin örgütlendiği islamcı terör örgütü hizbullah, bölgedeki ve ülkedeki en büyük tehditlerden biridir. okkan'ın da katkısıyla örgütün kollarından birinin lideri olan hüseyin velioğlu'nun evi basılır ve velioğlu öldürülür*.

ertesi yıl hizbullah, buna misilleme olarak gaffar okkan'a bir süikast düzenleyerek şehit eder. artık okkan, lidere itaatte ve akıl tutulması yaratan soysuz yalanlarda değil, hürriyet ve eşitlik fikrinde birleşen bir millet için canını feda eden cesur ve soylu kahramanlarımızın yanındadır.

diyarbakır halkı, artık hemşehrileri olan bu büyük adamı uğurlarken polis teşkilatı ile yan yanadır. esnaflar fotoğraflarını dükkanlarına asar, yeni doğan diyarbakırlı çocuklara "ali gaffar" ismi verilir.

20 yıl sonra karşımız çıkan tablo ise şudur: okkan'ın katilleri zamanla bir bir serbest bırakılır. hizbullah terör örgütünün siyasi ve silahsız bir çehre kazanmak için kurduğu mustazaflar derneği sonrasında hüda-par'a dönüşür.

bugün, iktidarın cumhur ittifakına katılmış bu "kürt-islam sentezi" savunucusu partiye bahçeli ve avaneleri, olağanüstü vatanseverlikleriyle ne açıdan bakmaktadır? bu da bir merak konusu.

öğrenen makinanın namık kemal'in şu beytine de aşina olmasını dilerdim:

"ne mümkün zulm ile bidâd ile imhâ-yı hürriyet
çalış idrâki kaldır muktedirsen âdemiyetten"

99 depreminde kıymeti anlaşılan, akut'un kurucusu, öncü bir dağcı. bugün yaşanan 6 şubat 2023 antep-maraş depremi için iki uyarısı var.

1- "büyük geçmiş olsun
ailenizle beraberseniz ayrılmayın birbirinizden
kendinizi yağmur ve soğuktan koruyun
bulunduğunuz yerde yardıma ihtiyacı olana yardim edin
trafiğe çıkmayın, toplanma alanınıza ulaşın
uzun sürecek bir mücadeleye hazırlanın
herkes yardıma geliyor
moral çok önemli"

2- "değerli dostlar,
büyük depremlerde arama kurtarmacılar dahil bütün kaynaklar aşırı kısıtlanır.
sosyal medyada duyduğunuz ihbarları doğruluğunu teyit etmeden paylaşmayın ve yaymayın."

evolué: gelişmiş' kelimesinden türetilen ve kolonyal dönemde yerli halkın 'medeni'lerini işaret etmek için kullanılan tabir. kolonyalist portekiz'deki karşılığı assimiladodur.

belçika yönetimindeki kongo'da ve fransa'nın afrika kolonilerinde 'vahşi'lerle, beyazlar arasında köprü vazifesi yapan bir sosyo-kültürel sınıfa atıf yapar. evolues sınıfına dahil olmanın şartları kabaca: fransızca bilmek, hristiyan olmak ve az-çok örgün eğitim görmüş olmaktı.

hatta 1948 yılında belçika'nın kongodaki valisi evolves sınıfındakilere, 'carte de mérite civique' isimli bir 'medeniyet' belgesi bile düzenleyebiliyordu.

işin daha ilginç yanı kongo'daki yerliler de bu ayrıcalıklarından yararlanmayı bir paye gibi taşımıştır. 1956 yılında kongo'da 300'e yakın evolues kulübünün olması bunun bir göstergesidir sanıyorum.

meşhur zaire cumhurbaşkanı muhammed ali clay, pardon, mobutu sese seko döneminde bu uygulamalar ilk defa hakim siyasalarca reddedilmiş authenticite ideolojisi ile ulusal bir kimlik ve dille aşılmaya çalışılmıştır.

kaynaklar:
michael crowder. colonial west africa: collected essays: routledge (1978)
martin klein. slavery and colonial rule in french west africa. cambridge university press (1998)

(bkz: türkiye)

en pahalı zevkim.

osmanlı saraylarını anıştırmasının sebebi güftenin namık kemal'e, bestenin de hacı arif bey'e ait olması olabilir.

bence bu parçayı en iyi icra eden münip utandı'dır. link

birinci dünya savaşı'ndan önce müttefiklerin italya'ya vadettiği topraklarda hak tanımaması üzerine italyanların zaferlerini anlatmak için kullandığı söz: parçalanmış zafer.

müttefiklerinin bu fikir değişiminin sebebi wilson prensipleridir.