zugzwang nedir?

almanca hamle yapma mecburiyeti anlamına gelen satranç konseptidir.

bu durum özellikle oyun sonunda ortaya çıkar. bir pozisyona zugzwang denmesi için gereken koşul ise şudur:

oyun öyle bir pozisyondadır ki yapılacak herhangi bir hamle, hamleyi yapan kişinin pozisyonunu daha kötü hale getirecektir. bazı koşullarda (tahtada sadece iki şah bir kale kalması gibi) rgalibiyet ancak rakibi zugzwang'a zorlamakla mümkündür.(1)

friedrich saemisch ve aron nimzowitsch arasında kopenhag'da oynanan 1923 tarihli oyunda ise böyle bir pozisyona oyunun ortalarında ulaşılmıştır. meraklısı için oyunun incelenişi bu linkten gidilecek bağlantıda.

bu kavram neden sanata veya özellikle psikoloji bilimine taşmamıştır merak içindeyim.

kaynak:
1- müller, karsten; pajeken, wolfgang (2008), how to play chess endings, gambit publications