cihaz çok küçük!
boşver

teleonomi nedir?

hoş:  tümü | bugün başlıkta ara
bugün bağlantılar görseller

  • "yaşamın organize karmaşıklığının insanlığın binlerce yıldır farkın­ da olduğu başka bir yüzü daha vardır: yaşamın amaca dönüklüğü. bu amaca dönüklük öylesine belirgin ve nettir ki, biyologlar ona özel bir isim de takmışlardır -teleonomi. "teleonomi" sözcüğü onu kozmik imalar taşıyan "teleoloji" sözcüğünden ayırmak için yakla­şık yarım yüzyıl önce ortaya atılmıştır. biyolojik bir fenomen olarak teleonominin ampirik olarak çürütüle­meyeceğini belirtelim. . terim, gayet açık olan bir davra­nış örüntüsüne verilen bir isimdir: tüm canlılar sanki bir gündem­leri varmış gibi davranırlar. "(1)

    "başka bir ifa­deyle, kendini kopyalayabilen bir sistem (kendini kopyalayabilen daha karmaşık ve daha kararlı sistemlere doğru genel karmaşıklaş­ma sürecinin bir parçası olarak) enerji toplama yeteneği edindiğin­de, sonraki kopyalanma davranışını amaca dönükmüş gibi yorumlar ve anlarız."(2)

    kaynak
    1- pross, a. (2016). yaşam nedir? (r. gürdilek, çev.). metis yayınları.sf, 23.
    2- a.g.e. sf, 161.

  • bir diğer tanım:

    "a naturalistic concept of purposeful functionality, in which systems expend energy to navigate toward preferred regions of some action space.

    kaynak
    levin, m. (2023), collective ıntelligence of morphogenesis as a teleonomic process, in corning, p. a., kauffman, s. a., noble, d., shapiro, j. a., vane-wright, r. ı. pross, a. (eds.), evolution "on purpose": teleonomy in living systems, the mıt press: cambridge, ma, 175-197

  • jacques monod, teleonomiyi "yaşamın temel projelerini gerçekleştiren performanslar" olarak tanımlamıştır.

    pittendrigh (bkz: colin pittendrigh), teleonomiyi tüm biyolojik fenomenlerin temel bir özelliği olarak tanımlamıştır. monod ise, teleonomiyi yaşamın temel projesine katkıda bulunan tüm yapılar ve performanslar olarak tanımlamıştı

    corning, p. a. (2023). teleonomy in evolution: "the ghost in the machine." ın p. a. corning, s. a. kauffman, d. noble, j. a. shapiro, r. ı. vane-wright, & a. pross (eds.), evolution "on purpose" (pp. 11-31). cambridge, ma: mıt press.