anarşizmin tarih öncesindeki izlerini sürerken köklerinden biri olarak taoist felsefeyi de saymıştık.(bkz: anarşizm nedir?) taoist felsefe, özellikle 68 hareketleri ile bağlantılı olan spritüel anarşizmin beslendiği en önemli kaynaktır.
(not: elbette hristiyanlık da -özellikle tolstoy'da okunabilecek- spritüal anarşizmi besleyen önemli bir felsefedir. ancak konu ile ilişkisi olmadığından ve politik konjonktüre etkilerinin daha kısıtlı oluşundan, bu konuyu kapsamlıca açıklamayıp, ehline bırakıyorum.)
bu anarşizm biçiminin çağcıl popülaritesi 1950lerde beat kuşağı ile beraber ortaya çıktı. arthur versluis bu felsefenin ortaya çıkışını şöyle anlatmaktadır.
"spritüal anarşizm, psikodelik devrimle beraber gelişti. ama asıl formunu sosyal düzenin uzlaşılmış formlarının genişletilmiş parodilerinde buldu. özellikle dini cemaatlerde. marihunana, lsd, psilocybin, mescaline, ve dmt kısa tarihi geçmişlerine rağmen büyük felsefi etkiler yarattılar. bir anda eski sosyal ve dini gelenekler saçma gelmeye başladı. yeni muzip bir ruh birçok insanın ciddiyetle bu olaya yaklaşmasını önler bir şekilde sahneye çıktı."
burada şunu belirtmekte fayda var; versluis'in müstehzi indirgemeciliği spirituel anarşizmi sadece psikodelik uyuşturucularla (hatta belki meditasyonla) elde edilebilecek zihin durumlarından kaynaklanan bir politik tutum tanımına yaklaştırmaktadır.
68 hareketinin, hippilerin ve aynı damardan gelen sosyal düşünce paradigmalarının psikodelik uyuşturucularla bol bol içli-dışlı olduğu yaygın ve bilinen bir gerçektir. ancak spritüel anarşizmin taocu yanı daha kayda değer görüngüler yaratmaktadır. özellikle tao'nun merkezinde bulunan wu wei prensibi spritüal anarşizmin belki de ilk ve en güçlü dayanak noktasıdır. (wu wei: kısaca,yapmadan eylemek prensibini ifade eder.)
kaynak:
nigel young(1977), an ınfantile disorder: the crises and decline of the new left, routledge & kegan paul
peter marshall(2003), anarşizmin tarihi: imkansızı istemek, imge kitabevi, ankara
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara