hollanda'nın drachten kasabasında trafik mühendisi olan hans monderman'ın "shared space" (ortak alan) projesi kapsamında trafik ışıklarının kaldırılması önerisiyle yola çıkılan 2003 tarihli deneydir.
monderman, trafik ışıklarının bir elektrik arızası nedeniyle çalışmadığı bir sırada trafiğin sıkışmak yerine daha rahat aktığına şahit olup böyle bir fikir geliştirmişti.
bu deney dahilinde monderman, drachten'de; yalnızca trafik lambalarının değil, her türlü trafik işaretinin, tabelaların, yaya geçitlerinin ve hatta kaldırımların bile kaldırılmasını sağladı. bu durumun kaos yaratması beklenirken trafik çok daha akıcı ilerledi ve sıkışıklıklar ortadan kalktı. trafik ışıklarının kaldırılmasından sonraki iki sene içinde, daha önceki dört yıl boyunca gerçekleşen 36 kazaya kıyasla sadece iki kaza yaşandı.
deney; insan etkileşimini mekanik araçların önüne koyuyordu. monderman, bu durumu kalabalık bir buz pistinde diğerlerinin hareketlerini izleyerek kendi hareketlerini ayarlayan patencilerinkine benzetiyordu. tüm işaretler ortadan kalktığında tetikte olan ve sağduyularını kullanan sürücüler trafiğin daha rahat akmasını sağlamışlardı, yol verme kavgası gibi durumların sayısı en aza inmişti. diğer tarafta ise işaret ve tabelaların fazlalığı insanların gözlerini yoldan ayırmalarına ve kavşakların güvensiz hale gelmesine yol açıyordu.
monderman'ın başarıya ulaşan bu deneyinin projesi daha sonra avrupa, güney afrika, avustralya, japonya, brezilya ve kanada ile amerika'nın bazı eyaletlerinde de yayıldı.
'yasak olmayan hazlar' kitabı bu durumu şöyle yorumluyor: "hareket kırmızı ışıkla artık yasaklanmadığında iş birliğinin yasa olmayan hazzı ve ona eşlik eden beceriler açığa çıkar." (s. 103)
kaynak:
1. article
2. phillips, a. (2017). yasak olmayan hazlar. (s., nilüfer, çev.).metis. (orijinali 2015).
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara