peşin kaynak:
irma la douce, 1963 yapımı, romantik komedi
shirley mclaine (irma) ve jack lemmon (nestor) filmin yıldızları. bir de palavracı barmen bıyık (lou jacobi) var ki konumuzun öznesi, polis kayıtlarına göre constantinescu adında romanyalı bir tavuk hırsızı. fahişe ve satıcılarının takıldığı bistroyu satın aldığında mekanın adı bıyık'mış ve elbette bıyık bırakmak yeni bir tabela almaktan daha ucuza mal olacağından bıyık bırakmış, böylece mekanla özdeşleşmiş.
filmdeki bazı palavralarını not etmiştim, mavraya numune olsunlar:
kadınların en eski mesleği icra ettikleri sokak ve geçim derdi konu edilirken, "sorbonne'da altı yıl ekonomi profesörlüğü yaptım. ama bu başka bir hikaye" der.
nestor'un polislikten atılması üzerine, "bu bana ordudan atılmamı hatırlattı. marakeş'te lejyonda albaydım." nestor sorar manidarane, "bu, ekonomi profesörü olmadan önce mi yoksa sonra mıydı?" bıyık'ın cevabı yine yarar, "hayır, onunla monte carlo'da krupiyelik arasında. ama o da başka hikaye…"
bazen de bir veciz ifade yumurtlar. nestor'un irma'yı kıskanması üzerine "yosmasına aşık bir pezevenk, tıpkı balerinin sadece kendisi için dans etmesini isteyen bir emprezaryo gibidir. bu tanrı vergisi bir yetenek ve halkla paylaşılması gerekiyor."
ingiliz lord x kılığına giren nestor vesilesiyle aşağılar ingilizleri ve "bu ingilizler için dunkirk'ten bu yana yaşanmış en büyük başarısızlık. biliyorum çünkü oradan en son tahliye edilen kişi bendim. bu da başka bir hikaye" der.
bu kez bıyık'tan feyz alan lord x başlar irma'ya desteksiz palavraya, "kwai köprüsünde, bir japon esir kampındaydım. korkunç bir patlama oldu. köprü üzerime yıkıldı. beni çıkarttıklarında artık yarım bir erkektim. kudurmuş köpekler ve ingilizler. lawrence'la arabistan'da, şerpa tenzing'le himalayalar'da. bir de hafif süvari alayının hücumu vardı. hindistan, bilirsiniz. whitehead, kumandasındaki... bengal süvariler! sonra bir de bbc ve... ah! dunkirk vardı! ha-ha! ama bu başka bir hikaye…"
nestor para bulması gerektiğini söylerken, "banka soy. bir defasında bordeaux'da bir bankaya girmiştim. banka babama aitti ama bu başka bir hikaye..."
nestor tutuklanırken, "müvekkilin mi?" sorusuna, "grenoble üniversitesinde hukuk okudum. barodan ihraç edilmeden önce fransa'nın sayılı ceza avukatlarındandım. ama bu başka bir hikaye…" diye cevap verir.
irma nestor'la evlendikten hemen sonra kilisede bebeğini doğurur, nestor bıyık'a sorar, "bebeği sen mi doğurttun?", bıyık cevap verir, "dr schweitzer'in emri altında, afrika sömürgelerinde şef doğum uzmanı olarak çalıştım. tabii bu da başka bir hikaye…"
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara
-
-
boş ve yalan sözlerle bezenmiş hikaye. nişanyan ve hulki aktunç; yunanca 'mavros: esmer'den geldiğinde hemfikirler.
türkiye'nin en güzel ili adana'da; zafer algöz'ün zırtçı diye anlattığı kişilere, mavracı denir.
zırtçılar hakkında zafer algöz'ün hikayeleri: https://youtu.be/RFpxzooiVMU
mavra, ecnebilerin "tall tale" diye tanımladığı hikayelere denk gelir. inanılması güç olaylar ve olağandışı motiflerle süslenmiş hikayeler, mübalağanın iyi örneklerini içerirler.
tarihteki önemli mavracılardan bir örnek verelim; türklere karşı da savaşmış olan baron munchausen, sonradan kurgusal bir karakter olarak da edebi hayatta kendinde yer edinmiştir.
bir av öyküsü: "bir av partisi esnasında karşıma büyük bir geyik çıktı, kurşun niyetine kullandığım bilyelerim bittiği için cebimdeki kiraz çekirdeğini tüfeğime doldurdum ve ateşledim. geyiği alnının çatından vurdum ama hayvan koşarak uzaklaştı ve gözden kayboldu. aynı ormanda birkaç sene sonra yine bir av partisindeydik. aynı geyiği gördüm ama bir farkla, alnının ortasında bir kiraz ağacı büyümüştü."
munchausen sendromu isimli psikolojik rahatsızlığa da ilham vermiş bu zatın hikayesini baron munchausen kimdir? başlığında detaylıca anlatmayı planlıyorum.
son not: amerika ve ingiltere'de, mavracılığı sanatkarane bir şekilde kullanan insanlar için yarışmalar da düzenlenmektedir. (bkz: dünya mavracılık şampiyonası)
kaynak:
aktunç, h. (1998). büyük argo sözlüğü: tanıklarıyla. yapı kredi.
fisher, jill a. (2006), "ınvestigating the barons: narrative and nomenclature in munchausen syndrome", perspectives in biology and medicine, 250–262.