köksap gilles deleuze ve felix guattari'nin felsefelerinde kullanmayı sevdikleri bir botanik kavramı. botanikteki anlamıyla bir yanıyla kök bir yanıyla da sürgün veren toprak altındaki kalın gövde demek. deleuze da biyoloji felsefesinden derinden etkilenmiş bir filozof olarak hiyerarşik olmayan şekilde düşünmemiz gereken etkileşim sistemlerini imlemek için kullanıyor bu kavramı.
kavramı daha fazla kaşımadan önce bin yayla kitabındaki açıklamayı aşağıya alalım:
"yalnızca katmanlar değil, düzenlemeler de çizgilerden oluşan komplekslerdir. çizginin ilk halini ya da türünü belirleyebiliriz: çizgi noktaya, köşegen yataya ve dikeye tabiidir; çizgi figüratif olsun ya da olmasın bir kontur oluşturur; çizdiği uzay şeritlendirme uzayıdır; oluşturduğu sayılabilir çokluk daima daha üst yada ek bir boyutta bir'e boyun eğer. bu tip çizgiler molerdir ve ağaç yapılı, ikili, dairesel ve dilimli bir sistem oluştururlar.
ikinci tür çok farklıdır, molekülerdir ve "köksap" tipindedir. köşegen serbest hale gelir, kırılır veya yılankavi hale gelir. çizgi artık bir kontur meydana getirmez ve şeyler arasından, noktalar arasından geçer. pürüzsüz uzaya aittir. kendisini kesen boyutlardan daha fazla boyut içermeyen bir düzlem çizer; böylece oluşturduğu çokluk artık bir'e tabi değildir, kendi içinde tutarlılıklar kazanır. bunlar artık sınıf çoklukları değil, kitle ya da sürü çokluklarıdır; artık normal ya da yasal çokluklar değil, anomal ve göçebe çokluklardır; artık sayılabilir öğeler ve düzenli ilişkiler içeren çoklular değil, oluş ya da dönüşüm çokluklarıdır; artık kesin değil, bulanık kümelerdir, vb. pathos açısından, psikoz ve özellikle de şizofreni bu çoklukları fade eder. pragmatik açısından, büyücülük bınları ele alır. teori açısından, çoklukların statüsü uzaylarınkiyle eşdeştir ve bunun tersi de geçerlidir: çöl, bozkır ya da deniz tipindeki pürüzsüz uzaylar halksız ya da halksızlaştırılmış değildir, ikinci türden çokluklarla halklarını edinir (matematik ve müzik bu çokluklar teorisinin detaylandırılmasında çok ileri girmiştir.)
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara