beyinlerimiz ten rengine karşı inanılmaz bir alışkanlık geliştirir. insanlara saniyenin onda birinden daha az bir süre, onların bir şey görüp görmediklerinden bile emin olamayacakları kadar kısa bir süre bir yüz resmi gösterin. ardından resimeki yüzün ırkını tahmin etmelerini isteyin. doğruyu tahmin etme olasılıkları hayli yüksektir.
insanların ten renkleriyle değil karakterleriyle yargıladığımızı iddia etmeye bayılırız ama beyinlerimiz o ten rengini inanılmaz bir hızda kaydettiğinden emin olur.
yüz milisaniye içinde beyin fonksiyonu, yüzün sahibinin ırkına bağlı olarak iki kasvetli yola yönelir. birincisi tekrar tekrar elde edillen bir bulguya göre amigdala harekete geçer.
(bkz: amigdala) dahası bir kişi gizli bir ırksal ön yargıya testinde ne kadar ırkçı çıkarsa amigdalada o kadar fazla hareket görülür.
amigdalalar ötekilerle kötü bir şeyi ilişkilendirmeyi öğrenmeye hazırdır. dahası, insanlar başka ırktan nötr yüzleri aynı ırktan nötr yüzlere göre daha bir öfkeyle yargılar. yani beyazlar siyah bir yüz gördüklerinde amigdala harekete geçer.
bir diğer bulgu empati ile ilgili. insanlar kendi ırklarından olanların yüzlerini daha iyi hatırlarlar. normalde insanlara eline iğne batan bir insanı gösterdiğinizde irkilirler. insanların kendi ırklarından olanlara iğne battığında daha çok irkildikleri görülmüştür. aynı şekilde kendi ırklarından birinin başına kötü bir şey geldiğinde diğer ırktan birinin başına gelene nazaran daha fazla tepki gösterirler.
bir diğer komik durum beyazlara rap dinletildiğinde amigdalaları harekete geçerken, beyazların müziği sayılan metal dinletildiği zaman bu bölge harekete geçmez.
ancak elbette enseyi karartmaya gerek yok. zira amigdalanın hareketlenmesi medeniyet için can sıkıcıdır ancak beyin sadece amigdaladan ibaret değildir. yukarıdaki olaylar nasıl deney ve gözlemle kanıtlanıyorsa, insanlarda eğitim seviyesi arttıkça amigdalaya karşı prefrontal korteksin devreye girip amigdalayı yatıştırması da o kadar artıyor. yani insanlar ilk anda ırkçı tepkiler verseler dahi bu tepkilerin kontrolünü öğretmek ve bu ırkçılığın negatif sonuçlar yaratmasını engellemek de mümkün.
kaynak
sapolsky, r. m. (2021). davranış: en iyi ve en kötü haliyle insan biyolojisi. pegasus yayınları.s.80-88
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara