hipotalamus/hipofiz/testiküler eksenindeki son basamak olan testisler tarafından salgılanan ve vücuttaki nöronlar dahil hücreler üzerinde etkisi olan bir hormondur.
testosteron genelde saldırganlıkla ilişkilendirilir ancak çağdaş araştırmalarda bu ilişkinin yanlış olduğu ortaya çıkarılmıştır. ingiliz endokrinolog john archer'dan alıntı yapmak gerekirse: "testosteron seviyeleri ile insan yetişkinlerindeki saldırganlık arasında zayıf ve tutarsız bir ilişki var ve gönüllülere verilen testosteron tipik olarak saldırganlığı artırmıyor".
peki o halde bu hormon ne işe yarıyor? aşağıda madde madde açıklayalım. önemli uyarı olarak da belirtelim bu etkiler bağlamsaldır, yani doğrudan bunu yapmaktan ziyade bu olayların olma gücünü artırandır.
1- en önemli olanı en önce söyleyelim: testosteron hormonun esas işlevi statü elde etmek ve onu korumak için gerekeni yapma isteği ile dolduruyor. yani, norveçte yüksek testosteronlu bir adam kibarlıktan kırılacak gibi davranırken, rakka'da esirlere işkence yapmak için en büyük gönüllü olacaktır.
2- güven ve iyimserliği artırırken korku ve endişeyi azaltıyor(1,2,3,4,5,6,7).
3- insanları kibirli, ben merkezci ve narsist yapıyor(8).
4- dürtüselliği ve risk alımı davranışını tetikleyerek insanları mantıksız da olsa daha kolay şeyi yapmaya yönlendiriyor(9,10,11)
5- hemen tüm memelerilerin daha iyi hissetmesini sağlıyor.(12,13,14,15)
6- testosteron'un artışı kas aktivitesinden çok hakimiyet, özdeşleşme ve özsaygıyla ilintili görünüyor. zira takımınız maçı kazanırsa vücut testosteron salgılar, takım sporu yaparsanız vücut testosteron salgılar, önünüze çıkan bir engeli aşarsanız vücut testosteron salgılar.
7- babalıkla ters orantılı olabilir. evli ve çocuklu kadınlar arasında yapılan araştırmada düşük testosteronlu erkeklerini kadınlar tarafından daha iyi babalar olarak tanımlandığı ortaya çıkmıştır. ayrıca çocuklarıyla ilgilenen erkeklerin ilgisiz babalardan daha düşün testosteron seviyelerine sahip olduğu ortaya çıkmıştır.
kaynaklar
1- l. tsai and r. sapolsky, "rapid stimulatory effects of testosterone upon myotubule metabolism and hexose transport, as assessed by silicon microphysiometry," aggressive behav 22 (1996): 357;
2- c. rutte et al., "what sets the odds of winning and losing?" tiee 21 (2006) 16. confidence and persistence: a. boissy and m. bouissou, "effects of androgen treatment on behavioral and physiological responses of heifers to fear-eliciting situations," horm behav 28 (1994): 66
3- r. andrew and l. rogers, "testosterone, search behaviour and persistence," nat 237 (1972): 343; j. archer, "testosterone and persistence in mice," animal behav 25 (1977): 479
4-m. elias, "serum cortisol, testosterone, and testosterone binding globulin responses to competitive fighting in human males," aggressive behav 7 (1981): 215
5- a. booth et al., "testosterone, and winning and losing in human competition," horm behav 23 (1989): 556;
6- j. carre and s. putnam, "watching a previous victory produces an increase in testosterone among elite hockey players," pne 35 (2010): 475;
7- a. mazur et al., "testosterone and chess competition," soc psych quarterly 55 (1992): 70; j. coates and j. herbert, "endogenous steroids and financial risk taking on a london trading floor," pnas 105 (2008): 616
8- n. wright et al., "testosterone disrupts human collaboration by increasing egocentric choices," proc royal soc b (2012): 2275.
9-p. mehta and j. beer, "neural mechanisms of the testosterone-aggression relation: the role of orbitofrontal cortex," j cog nsci 22 (2010): 2357;
10- g. van wingen et al., "testosterone reduces amygdala–orbitofrontal cortex coupling," pne 35 (2010): 105;
11- p. bos and e. hermans et al., "the neural mecha
nisms by which testosterone acts on interpersonal trust," neuroimage 2 (2012): 730.
12- c. eisenegger et al., "the role of testosterone in social interaction," tics 15 (2011): 263. testosterone lessens the stress response: v. viau, "functional cross-talk between the hypothalamic- pituitary-gonadal and -adrenal axes," j neuroendocrinology 14 (2002): 506. testosterone reduces the startle response in humans: j. van honk et al., "testosterone reduces unconscious fear but not consciously experienced anxiety: implications for the disorders of fear and anxiety," bp 58 (2005): 218; e. j. hermans et al., "a single administration of testosterone reduces fear-potentiated startle in humans," bp 59 (2006): 872.
13- general reviews: r. woods, "reinforcing aspects of androgens," physiology & behav 83 (2004): 279;
14- a. dimeo and r. wood, "circulating androgens enhance sensitivity to testosterone selfadministration in male hamsters," pharmacology, biochemistry & behav 79 (2004): 383;
15- m. packard et al., "rewarding affective properties of ıntra–nucleus accumbens ınjections of testosterone," behav nsci 111 (1997): 219.
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara