skepsisli mania

mania, bahsinin geçtiği eserlere göre milattan önce 440-399 yılları arasında yaşayan, truva bölgesinde yer alan dardanus antik kentine bağlı skepsis antik kentinin ilk kadın yöneticisidir.

skepsis antik kenti, bugünkü bayramiç ilçesinin merkezine 18 km mesafede bulunan evciler beldesi civarında kurulmuştur (palaiskepsis). truva kralı priam'ın soyundan gelen hektor'un oğlu skamandrios ile aineias'ın oğlu askanias'ın şehrin kurulmasına yardımcı oldukları ve uzun zaman da burada hüküm sürdükleri kaynaklarda belirtilmiştir. şehir daha sonra bugün yine bayramiç ilçesine bağlı olan merkeze 10 km mesafedeki kurşunlu köyünün olduğu yere taşınmıştır. bayramiç ilçesi kurulurken şehrin taşları sökülmüş ve yeni merkezin yapımında kullanılmıştır.

mania, pers satrap 2. pharnabazus'un liderliği altındaki zorba hükümdar zenis'in karısıdır ve kocasının ölümünden sonra yerine geçmiştir. yunan şehirlerinde bir kadının hükümdar olarak başarılı olmasının alışıldık olmadığı bu zamanlarda tıpkı eşi zenis gibi 2. pharnabazus'un desteğini almış ve onun güvencesiyle yönetimini sürdürmüştür. sokrates'in öğrencilerinden ksenofon'a göre, mania başarılı bir lider olarak tüm görevlerini yerine getirmesinin yanı sıra 2. pharnabazus'a pek çok şey hediye etmiş ve sarayın etkili üyelerinden biri haline gelmiştir.

yönetici olarak sadakati ile bilenen mania, vergisini (belki o zaman için bir çeşit haraç olduğunu da söyleyebilir miyiz?) düzenli ve bolca ödeyerek, 2. pharnabazus'a paralı ordusu ile askeri görevlerde destek olarak yönetimini sürdürmüştür. ksenofon'a göre askeri desteğinin yanı sıra 2. pharnabazus'a siyasal konularda da danışmanlık yapmıştır.

bugünkü biga yarımadasının marmara denizine kıyısı olan ve kuzey bölgesinde yer alan misya halkının ve anadolu'nun güneyindeki pisidya halkının isyanlarına karşı yürütülen kampanyalara katılmıştır. pers yönetimi altında olan larisa (truva), biga yarımadasının güneybatısında bulunan hamaxitos antik kenti ve bugünkü ezine'ye yaklaşık 3 km mesafede yer alan kolonai antik kentlerinin güvenliğinin sağlanmasında aktif rol almıştır. tüm savaşlara at arabası üzerinde bizzat katılan mania, kaynaklara göre hiç yenilmemiştir. ksenofon'u takiben yunan yazar polyaenus mania'yı eşsiz bir general olarak tanımlamıştır.

mania ve 17 yaşındaki oğlu, damadı meidias tarafından öldürülmüştür. 2. pharnabazus meidias'ı mania'nın yerine varisi ve skepsis'in yeni yöneticisi olarak reddetmiştir. skepsis halkı da aynı şekilde yeni yönetici olarak meidias'ı kabul etmeyi reddetmiştir. mania'nın ölümünden kısa bir süre sonra skepsis spartalı general derkylidas tarafından kuşatılmıştır. söylentiye göre, mania'yı çok seven skepsis halkı meidias'a rağmen kenti kenti rızasıyla generale vermiştir.

mania ile ilgili anlatımlara ksenofon'un hellenica adlı eseri ve polyaenus'un strategemata (stragems in war) adlı eserinin 8. kitabının 26-71 bölümleri arasında rastlanmaktadır.