niche construction

gpt4o'nun künyede verilen makaleden çıkardıklarını paylaşıyorum. dikkate alarak okuyunuz.

niche construction (niş inşası), organizmaların kendi çevrelerini aktif olarak değiştirme ve bu değişikliklerin ekolojik süreçleri ve dolayısıyla doğal seçilim baskılarını etkileme sürecidir. bu süreç, çevresel miras yoluyla nesiller arası bilgi aktarımına katkıda bulunabilir. organizmanın çevresini düzenlemesi, bazen sistematik ve yönlendirilmiş olabilir, bu da evrimsel sonuçları etkileyebilir.

organizma ve çevre ilişkisi:
doğal seçilim genellikle pasif organizmaların çevresel ajanlar tarafından seçildiği bir süreç olarak görülmüştür. bu ilişki, organizmaların belirlenmiş nişlere adapte olduğu ve genellikle çevre tarafından şekillendirildiği bir asimetri üzerine kuruludur. ancak, niş inşası bu asimetrik ilişkiyi sorgular ve organizmaların çevrelerini aktif olarak değiştirdiğini ve bu değişikliklerin seçilim süreçlerini etkileyebileceğini öne sürer.

niş inşası, ekolojik ve evrimsel süreçler arasındaki etkileşimleri açıklamak için önemli bir çerçeve sunar. organizmalar, çevrelerindeki fiziksel ve kimyasal bileşimleri etkileyebilir. ancak, rastgele ve kontrolsüz niş inşa aktiviteleri sürdürülebilir değildir. bu nedenle, niş inşası en azından kısmen bilgi tarafından yönlendirilmelidir. bu bilgi, doğal seçilim süreciyle üretilen ve dna dizilerinde saklanan veya bir organizmanın yaşam süresince öğrenilen bilgileri içerir.

niş inşası, organizmaların çevrelerindeki değişiklikleri yaparak seçilim baskılarını düzenlemelerini sağlar. bu süreçler, seçilimin değişkenliğini azaltabilir ve evrimsel sonuçları daha öngörülebilir hale getirebilir. organizmalar, kendi ihtiyaçlarına ve torunlarının ihtiyaçlarına uygun çevresel durumlar yaratırlar. bu adaptif değişiklikler, kısa vadede organizmanın hayatta kalmasını ve üremesini artırır.

vahşi doğada niş inşası ve doğal seçilim:
niş inşası tarafından etkilenmiş çevrelerin, diğer çevresel özelliklerden seçilim baskıları açısından farklı olup olmadığını belirlemek için seçilim ölçümlerinin karşılaştırılması gereklidir. clark ve diğerleri (2020), organizma tarafından inşa edilen seçilim kaynaklarının çevresel varyasyonu tamponlayacağını ve bu nedenle seçilim gradyanlarında azalmış varyasyon ve daha zayıf yönlü seçilim ile sonuçlanacağını test etmiştir.

kaynak
deffner, d. (2023). constructing "on purpose": how niche construction affects natural selection. ın p. a. corning, s. a. kauffman, d. noble, j. a. shapiro, r. ı. vane-wright, & a. pross (eds.), evolution "on purpose" (pp. 59-78). cambridge, ma: mıt press.