sözcüklerin gücü vardır. sözcükleri kullanarak bırakılan bilinçdışı etkiler, sosyal ve antisosyal davranışlarımızı etkiler.
en güzel örneklerden biri tutsak ikilemi oyunudur. bu oyuna katılan oyunculara oyunun ismi wall street olarak tanıtıldığında daha az işbirliği yapıyorlar. aynı şekilde oyunun ismini toplum oyunu olarak sunarsanız daha çok işbirliği yapıyorlar.
bizim sözlük için de geçerli bu durum. sözlükteki yazarların neredeyse tamamı ekşi sözlükte de yazar olmalarına karşılık bir haftadı açık sözlüğümüzde henüz küfür duyulmamıştır. (bkz: sözlükte küfür kullanımına denk gelinmemesi). bunun sebebi büyük ihtimalle vasattan firar sloganıdır :) bir diğer örnek olarak insanlara yukardaki oyunun adını nötr bir şey olarak belirtin ve oyuna başlamadan önce yardım-uyum-adil gibi rastgele kelimeler okutun, oyunda daha fazla yardımsever olacaklardır. tam tersi kelimeler ise tam tersi sonuçlara yol açacaktır.
bir diğer örnek aynı insanı black diye tanıtırsanız insanlar fakir birini düşünüyorlar, african-american olarak tanıtırsanız daha zengin.
bir diğer örnek insanlara bir ilaç verip bunu kullanırsanız ilaç %95 oranında yaşatacaktır derseniz insanlar ilacı kullanmaya yatkın oluyorlar, %5 oranda öldürecektir derseniz ilacı kullanmamaya. bir takım oyunu başlamadan önce bir oyuncuya bir şekilde "sadakat" kelimesini gösterirseniz takımlarına yönelik daha taraflı oluyorlar.
gerçekten insan zihninin bu zavallığını daha çok insana duyurmak gerekiyor.
kaynak
sapolsky, r. m. (2021). davranış: en iyi ve en kötü haliyle insan biyolojisi. pegasus yayınları.s. 91-92
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara