sınıflandırıcı çiftleşme

sapyoseksüellik olarak da bilinir.

"ihtiyacın fazlası olan altmış binden fazla kelime cinsel seçilim­le açıklanabilir. dilin evrimsel işlevi sadece etkili iletişim sağlamak değil aynı zamanda bir seçilim değeri ve genel zeka göstergesi ol­maktır. bariz hastalık belirtileri dışında en iyi sağlık göstergesi vücut simetrisidir. ama vücut simetrisiyle zeka arasındaki kore­lasyon sadece %20 civarındadır. kelime hazinesi ve dağarcığın ne kadar etkili ve yaratıcı biçimde kullanıldığı zekayla çok daha ya­kından ilintilidir. bu yüzden hala hem profesyonel psikolojik test­lerde hem de genel olarak hepimiz tarafından başkalarının akıllılığını tartmak için otomatik olarak kullanılmaktadır.

kelime dağarcığı isabetli kullanıldığında ruhun derinliklerine ulaşıp şah­sın zihinsel gücünü tespit etme potansiyeline sahip oldukça fayda­lı bir niceliksel ölçüdür. kelimelerin kavranışına dair hassasiyetimiz dilin cahilce veya akılsızca kullanımına karşı genel duyarlılığımız­la yakından ilişkilidir. bu ilişki, insanların mrs. malaprop gibi popüler gülünç karakterlerden ya da shakespeare'deki hiçbir şeyden anlamayan ve boylarını aşan kanuni terminolojiyi kullanmaya çalışırken ellerine yüzlerine bulaştıran polis amirlerini izlemekten neden hoşlandığını da açıklar.

boyutları iyi pazular veya gençliği gösteren bir cilt vücut geliştirme salonlarının ve kozmetik endüst­risinin yakın zamanda işsiz kalmayacağını nasıl garanti ediyorsa, dil kullanımının seçilim değeri göstergesi işlevi de kitapların ve "kelime hazinesini geliştirmeye yönelik" işitsel programların her zaman alıcısı olacağı anlamına gelir. kelime dağarcığı dilin başka insanların zihninin içine bakma­mıza olanak tanıyan yönlerinden sadece biridir.

dilbilgisi, sözdi­zimi, kelime seçimi, yerindelik, anlam bütünlüğü, bağıntılılık, cevap hızı, zeka kıvraklığı, ritim, kelimelerle oynayabilme ve ori­jinalliğin de katkısı olur. bu beceri ve niteliklerin hepsi bir araya gelince ortaya hitabet çıkar ve hitabete duyulan hayranlığın insan evrenselleri listesinde sağlam bir yeri vardır.

tüm kültürlerde in­sanların önünde iyi konuşabilme yeteneğinin saygıyla karşılanma­sı bu durumun bir göstergesidir. ama edmund rostand'ın cyrano de bergerac'da ikna edici bir biçimde ele aldığı gibi, en samimi bağlamda, kur yapmada da kritik bir öneme sahiptir. rostand'ın oyununun şöhretine rağmen kelime dağarcığının genişliği, isabet­li sözdizimi ve dilsel yaratıcılık gibi niteliklerin, eş seçim tercihlerinde çekicilik kaynağı olarak adları pek geçmez. hatta birçok profesyonel dilbilimci, mükemmel konuşma sanki neredeyse uta­nılacak bir şeymiş gibi yaparak belki bir tür politik/dilbilimsel eşitlikçilik anlayışıyla (ya da belki de insanlara dilbilgisi dayatan öğretmenler gibi algılamak korkusuyla), yüksek dilsel becerileri ve "doğruluğu" sadece bir toplumsal sınıf göstergesi diye kenara ayı­rır. ama insanın sofistike ve orijinal dile duyduğu ilgi tüm toplum­sal geleneklerden daha derindedir.

miller, "bekar kadın, elli bin işe yaramaz eşanlamlı kelime bilen adam arıyor" diye bir kişisel ilan bulmanın şaşırtıcı olacağına dik­kat çeker. ancak uzun süreli ilişkiler yaşayan çiftlerin kelime da­ğarcıklarının gerçekten de aşağı yukarı aynı boyutlarda olduğunu ve çiftler arasındaki bu eşleşme denkliğinin diğer niteliklerden daha fazla belirginlik gösterdiğini bildirir. dolayısıyla kelime ha­zinesinin boyutu ve dil kullanımı becerisi sınıflandırıcı çiftleşme­nin ileriki aşamalarıdır. bireyler burada "bana razı olacaklar arasından elde edebileceklerimin en iyisi" diyerek kendi seviyele­rine alçalacaklar arasından mümkün olan en iyisini seçerler.

yani sofistike dil becerilerine sahip bir genç kız, delikanlının "benimde canım sıkılıyor." demesiyle bir ürperme yaşayıp maalesef gelecek hafta sonu işi olduğu söyleyebilir. dikkat ederseniz burada kesinlikle bir iletişimsizlik yaşanmamış, kız delikanlının demek istediğini gayet iyi anlamıştır. ancak kasten ilet­mekten ziyade belirtisini gösterdiği durum, "-de,-da" eklerini ayırmayı pek bilmediği ve dolayısıyla belki de onun tarzı bir adam olmadığıdır. bağlaç ile ek arasında­ki farkı kendileri de bilmeyen ama kendisinden etkilenecek çok sayıda genç kadın olması delikanlı için bir teselli olabilir. herkes kendi yeterlilik seviyesine göre: sınıflandırıcı çiftleşme böyle işler."

kaynak
dutton, d. (2017). sanat içgüdüsü (m. turan, çev.; 1. bs). ayrıntı yayınları.sf.171-172