jeolojik dönemler

prekambriyen dönem: dünya'nın erken evrimi, ilk okyanusların oluşumu, ilk kıtaların oluşumu ve yaşamın başlangıcı bu dönemde gerçekleşti.
hadean eon (dünya'nın oluşumundan 4 milyar yıl öncesine kadar): bu dönem, gezegenin oluşumunun ilk aşamalarını içerir. dünya'nın kabuğunun soğuması ve katılaşması, ilk okyanusların oluşumu ve ilk volkanik aktivite bu dönemde gerçekleşti. yaşamın oluşumu da muhtemelen bu dönemde başladı, ancak bu dönemden kalma kesin fosil kayıtları bulunmamaktadır.

arkean eon (4 milyar yıldan 2.5 milyar yıl öncesine kadar): bu dönem, canlı organizmaların evriminde önemli bir aşamadır. ilk tek hücreli mikroorganizmalar bu dönemde oluştu ve ilk fotosentezle oksijen üreten mavi-yeşil algler (syanobakteriler) bu dönemde ortaya çıktı. bu, dünya'nın atmosferini ve iklimini önemli ölçüde etkiledi.

proterozoik eon (2.5 milyar yıldan 541 milyon yıl öncesine kadar): bu dönemde canlılık büyük ölçüde gelişti. ilk çok hücreli organizmalar bu dönemde ortaya çıktı. dünya'nın atmosferi ve iklimi, oksijen seviyelerindeki artışın yanı sıra tektonik hareketlilik ile şekillendi.

paleozoik çağ:

kambriyen dönem: kambriyen patlaması olarak bilinen olayla birlikte çok çeşitli hayvan fosilleri ortaya çıktı.
ordovisyen dönem: deniz yaşamı çeşitlendi ve ilk omurgalılar ortaya çıktı.
silüriyen dönem: ilk bitkiler ve omurgalılar kara yaşamına adapte oldu.
devoniyen dönem: bitkiler kara yaşamında yaygınlaştı ve balıklar evrimleşti.
karbonifer dönem: ilk ormanlar ve amfibiler ortaya çıktı.
perm dönem: ilk memeli benzeri hayvanlar ortaya çıktı ve dönem, perm-triyas kitlesi nesli tükenmesiyle sona erdi.

mezozoik çağ:

triyas dönem: ilk gerçek memeliler ve dinozorlar bu dönemde ortaya çıktı.
jura dönem: dinozorların en büyük çeşitliliği ve yaygınlığı bu dönemde gerçekleşti.
kretase dönem: ilk kuşlar ve çiçekli bitkiler ortaya çıktı, dönem sonunda büyük bir kitlesel yok oluş yaşandı (dinozorların nesli tükendi).

senozoik çağ:

paleosen dönem: memelilerin çeşitliliği ve yaygınlığı arttı.
eosen dönem: ilk primatlar ortaya çıktı ve memelilerin çeşitliliği artmaya devam etti.
oligosen dönem: ilk antropoidler (maymunlar ve maymun benzeri primatlar) bu dönemde evrimleşti.
miyosen dönem: ilk hominoidler (insana daha çok benzeyen primatlar) ortaya çıktı.
pliosen dönem: ilk homininler (insanın doğrudan ataları) bu dönemde evrimleşti.
pleistosen dönem: ilk homo sapiens bu dönemde ortaya çıktı ve buzul çağları bu dönemi karakterize etti.
holosen dönem: modern insan uygarlığının evrimi ve yayılması bu dönemde gerçekleşti.