nasıl güzel bir türkçe sözcük. başka dillerde bir yığın sözcükle anlatabileceğiniz bir şeyi bir çırpıda tek bir sözcükle anlatabileceğiniz bir sözcük ikircik.
aslında anlamı yukarıda göklere çıkardığım gibi olumlu değil.
insana ait, o, kuşku, kararsızlık, tereddüt, ikilemde kalma kargaşası, karar verme sersemliği, işkil, şüphe, kuruntu... anlamlarının hepsini tek bir sözcük olarak karşılama gücüne sahip.
ve nasıl eski.
eski türkçede:
-uygurca maniheist metinlerde (10. yy)--> ikirçgü könül'-->tereddütte kalmış gönül
-divan-i lugati't-türk'te (1073)--> 'ikirçgün ış' (tereddütlü iş), 'könlüm ikirçgün boldı' (gönlüm tereddüt etti) örnekleri var.
türkiye türkçesinde:
-kul mes'ud, kelile ve dimne terc. (14. yy)--> 'ikircünlik ve güman gönline düşdi' örneği var.
ikircik isimken ikircikli şeklinde türetildiğinde sıfat olur. bir de bu sözcüğün dönüşlü çatı alarak ikirciklen-(mek) fiil hali de vardır.
-"nasıl bir ikircikli duyguydu yaşadığım, anlatılmaz, yaşanır."-->sıfat
-"bana anlattıklarından sonra iyice ikircikte kaldım, karar veremedim bir türlü."-->isim
-"gördüklerine anlam veremeyip iyice ikirciklendi."-->(dönüşlü) fiil
ikilem sözcüğüyle sıklıkla karıştırılır. eş değilse de yakın anlamdaşlıkları vardır.
ikilemde, iki seçenek arasında kararsız kalma durumu varken, ikircik; ikilemin içinde bulundurduğu sıkıntıyı zaten içinde taşır, bir de üstüne kuşku ve tereddüt de tuz biber eker.
içinde ikircik geçmiyor ama bende nedense hep ikircikli duygular uyandıran bir attila ilhan şiiriyle bitiriyorum.
buyurun
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara