metafor

türkçe tam karşılığı 'mecaz' olan sözcük.

şimdilerde mecaz yerine metafor sözcüğünü kullanmak daha havalı -nedense-. oysa ikisi de yabancı sözcük. metafor batı dillerinde kullanılanı ya, herhalde ondan daha çok hoşumuza gidiyor.

edebi sanatlarla ilgili zaman alan ve epey emek isteyen bir yazı hazırlamak istiyorum, sözlük için. (özgün olması açısından zor, yoksa kolay.)
ama madem, şimdi 'metafor' sözcüğünü ele aldım, ucundan kıyısından edebi sanatlar konusuna girmek zorundayım.

cevdet kudret hocamıza göre iki çeşit anlatım vardır:
-düz anlatım
-mecazlı anlatım

örnekleyelim:

gökler bulutlanıyor, rüzgar serinliyordu. (faruk nafiz çamlbel)
bir med zamanı, gökyüzü kurşunla örtülü (yahya kemal beyatlı)

şimdi, altını çizdiğimiz sözcüklere bakarsak, birincisinde, 'bulut' sözcüğü gerçek anlamında kullanılmış. ikincisinde ise, bulut sözcüğü yerine kurşun sözcüğü kullanılmış. yani, benzeyen 'bulut' yok, kendisine benzetilen 'kurşun' var. burada kurşun sözcüğü mecaz anlamda kullanılmış.

kısaca mecaz; bir sözcüğün, asıl anlamından başka bir anlamda kullanılmasıdır. bu yerine kullanmada, benzetme olabilir de olmayabilir de. yukarıda verdiğim örnekte benzeme var elbette. 'bulut' renginden ve -hayali olarak- ağırlığından dolayı 'kurşun'a benzetilmiş.