agoge

öncelikle, (bkz: sparta nasıl bir polistir?)

"her bir spartiatın lüks tüketim ve zenginlik arzusundan uzak, kendisini topluluğun çıkarlarına adayan, ortak yaşayan, ortak savaşan ve neredeyse or­tak ölen biri haline gelebilmesi elbette eğitimle mümkündü. bu nedenle sparti­at adayları agoge denilen sıkı ve katı bir eğitime tabi tutulmaktaydı. programa daya­namayacak özelliklere sahip çocuklar ve özürlüler daha baştan ölüme terk edi­liyordu. her erkek çocuk altı ya da yedi yaşına kadar ailesine aitti ama bu yaş­tan itibaren polisindi. yedi yaşına gelen çocuk, birlikte yaşayacağı ve yirmi yaşına kadar eğitim göreceği bir akranlar grubuna alınırdı. çocuklar yirmi yaşına geldiklerinde de siyasal haklardan belli ölçülerde yararlanmaya başlarlardı. bu haklara tam olarak sahip olabilmek içinse biraz daha zaman gerekmektedir; çünkü ancak otuz yaşına gelen spartiatlar apella'da yer alabilmektedir."

"eğitim konusunda sparta oldukça eşitlikçi bir görünüm çizer. kız ve erkek çocuklar arasında eğitim açısından herhangi bir fark gözetilmez. kız­ların eğitimi de esasta bedensel ağır­lıklıdır ve onlar da diğerleri gibi, çıp­lak ya da yarı çıplak sert bir eğitim sü­recine tabi tutulurlardı. ancak kuş­kusuz, burada gözetilen amaçlar ba­kımından bir farklılık olduğu da göz­den kaçırılmamalı. kız çocuklarının eğitiminin asıl amacı, sparta'ya layık gürbüz erkek çocuklar doğurabilme­leri için bedenlerinin güçlendirilme­sidir. on dört yaşına gelen çocuklar yetişkinlerin yanında ordugaha katılıp savaşı izlerlerdi.

"eğitimin bir diğer kısmı da krypteia denilen bir tür ko­manda eğilimidir. plutarkhos'a göre, gençler yanlarında kamaları ve tayınlan dışında hiçbir şey olmadan farklı yönlere, kırlara gönderilir; bunlar gündüz saklanır, gece ise özellikle fiziksel olarak öne çıkan ve tehdit oluşturabilecek helotları öldürürlerdi. eğitimin bu karakteri gereği, çoğu kaynak krypteia'yı bir tür gizli polis faaliyeti olarak değerlendirmiştir."

kaynak
ağaoğulları, m. a., türk, d., yalçınkaya, a., yılmaz, z., & zabcı, f. (2012). sokrates'ten jakobenlere: batı'da siyasal düşünceler (3. bs). iletişim yayınları. sf.32-33