kartaca'dan yola çıkan ordu ardı ardına roma kuvetlerini yenilgiye upratırken kendisi de bir takım kayıplar veriyordu elbette. alpleri aşan ordu italya'daki müttefik ve paralı askerlerle ikame ediliyordu ancak bu "taze kan" kartacalı askerler kadar savaşkan ve eğitimli değildi.
buna rağmen, hannibal'in askeri dehası sayesinde, kartaca ordusu silarus'ta, yeni toplanan on altı bin lişilik roma ordusunu da imha etmiş, sonrasında hardonia'da da bir bu kadar romalıyı yenilgiye uğratmış ve öldürmüştür.
bir parantez daha açalım: roma devleti'nin bugün hâla -fikren- var olabilmesinin sebebi bu kadar büyük kayıplara rağmen kötü bir barış anlaşmasını kabul etmemesidir. ne olursa olsun, mağlubiyet roma için söz konusu değildir. hannibal italya yarımadası'nda on beş yıl boyunca karşısına çıkan bütün orduları "yok etmiş"se de, roma hâla iberya'da ve akdeniz'de kartaca kuvvetlerine saldırıyor, nispeten başarılı da oluyordu. bu başarılarından bir tanesi de hannibal'in kardeşi hasdrubal'ın ele geçirilmesidir(kellesini hannibal'in tahkimatına atarlar).
geçen zaman, zayıflayan ikmal hatları, diğer cephelerde alınan yenilgiler ve hannibal'in politik rakipleri olan kartaca oligarşisinin baskıları hannibal'i kartaca'ya dönmeye zorlar. kartaca'da bertaraf etmesi gereken büyük bir tehlike de vardır: scipio africanus
daha önceki savaşlardaki kılıç artığı lejyonerleri, sicilya'daki paralı askerleri ve kartaca'ya hıyanet eden berberileri ordusunda toplayan scipio, ikinci pön savaşını kartaca anakarasına taşır. utica ve 'great plains' muharebelerindeki galibiyetlerle ordusunun motivasyonunu arttırmış olan scipio'nun, kartaca ordusundaki şok unsuru olan fillerle mücadele etmek için bir fikri de vardır.
italya'dan gelen hannibal'in ordusunu zama'da karşılar ve muharebe başlar. ilk saatlerde kartaca ordusundaki seksen filin de katkısıyla muharebeyi kartaca kazanacak gibi görünmektedir. fakat ateşle ve gürültüyle filleri ürküten roma ordusu scipio'nun bizzat komıuta ettiği bir süvari hücumu ile kartaca kuvvetlerini bozar ve galip gelir.
kartaca'ya birinci pön savaşındaki gibi, elverişsiz koşullarda bir barış anlaşması dayatılır ve yüklü bir tazminata da hükmedilir. barış zamanında suffete(konsül benzeri bir rütbe) olarak atanan hannibal, savaş tazminatı borçlarını ödeyebilmek amacıyla finansal düzenlemelere girişir. yedi yıl boyunca devlet adamlığı yapan hannibal, babasına ettiği yemini hatırlar ve doğuya, roma ile hala savaşan devletlerle işbirliği için gönüllü sürgüne gider.
yazının son kısmını bir sonraki girdiye bırakıyorum.
kaynaklar:
warrior, v. m. (2006). the history of rome. hackett publishing .
mills, cliff (2008), hannibal, chelsea house, new york.
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara