bluestocking (orijinal adıyla seito) 1911 yılında beş efsane kadın (haru raicho hiratsuka, yasumochi yoshiko, mozume kazuko, kiuchi teiko ve nakano hatsuko) tarafından yayınlanan bir edebiyat dergisidir. bu grup kendini japon bluestocking topluluğu (seito-sha) olarak adlandırmıştır. yayının ismi, 18. yüzyılın ortalarında ingiltere'de kadınların standart dans edilen, kart oyunları oynanan buluşmalar yerine entelektüel tartışmalar yaptıkları ve sıklıkla entelektüel erkekleri de tartışmalara davet ettikleri, birinci dalga feminizmi de başlatan mavi çoraplılar (blue stocking society) hareketine referans olarak konulmuştur. japonca'da bu hareketin isminin tam karşılığı kontabito olsa da raicho hiratsuka'ya göre japon kültürü için uygun olmaması ve mavi çorabın pek de kullanılmaması nedeniyle ıkuta choko'nun da desteği ile bluestocking için seito kelimesi üzerine tartışmış ve tercih etmiştir.
dergi üzerinden eğitim ve edebiyat yoluyla kadınların eşit haklarını savunmuşlardır. zamanın japon içişleri bakanlığı tarafından toplum için yıkıcı olduğu gerekçesi ile yasaklanan pek çok tartışmalı eserin çevirileri ve savunusuyla birlikte, erken feminist düşüncelere ve kadınların toplumsal cinsiyet temelli kısıtlamalar karşısında öz farkındalık geliştirmesi için çalışmalara yer verilmiştir. modern japon feminizmine çok büyük etkisi olmuş olan bu dergi yüzden fazla katkı sağlayan yazarla birlikte 52 sayı çıkarmıştır. içerikleri oldukça çeşitli olan dergide japon kadınların kendi yazılarından haiku ve waka şiirlerine, kısa öykü ve tiyatro eserlerinden batılı metinlerin çevirilerine kadar pek çok alana dokunulmuştur. anton çehov, guy de maupassant, edgar allan poe, emma goldman, ellen key, henrik ıbsen, mary wollstonecraft, bernard shaw gibi nice insanın eserlerinin çevirileri yapılmıştır. meijilerin "yeni kadın" kavramı, tecavüz, seks işçiliği, görücü usulü evlilik, kürtaj, sınıf mücadelesi, annelik, çocuk bakımı, sosyolojik çalışmalar, anarşist teori gibi pek çok konu ele alınmıştır.
peki, bluestocking'i zamanın diğer kadın dergilerinden ayıran şey neydi?
batıyı yakalama merakında olan meiji döneminin gerçekleştirmeye çalıştığı dönüşüm yasalarda ve hane halkının yaşamında da pek çok değişime neden olmuştu. milliyetçiliği teşvik etmek için imparator tüm ailenin başı olmuş, patriyarkal bir ev reisi olmasını gerektiren ve evin en küçük erkek üyesinin bile evdeki diğer tüm kadınlardan daha çok gücünün olduğunu güvence altına alan yasal düzenlemeler devreye girmişti. siyasal katılım kadınlara yasaklanmıştı. sanayileşme daha çok işçinin "üretilmesini" gerektiriyordu ve yeni yasa bunu açıkça belirtiyordu. evlilik dışı ilişki erkeklere serbestken kadınlar için iki yıllık hapis cezası getiren bir suçtu. boşanma yasal olarak mümkün olmasına rağmen büyük bir utanç kaynağıydı ve kürtaja suçmuş gibi yaklaşılıyordu. (bugün çok mu farklı ki diye içten gelen sesi duyuyor gibiyim)
diğer yandan varlıklı kimselerin kız çocukları okula gidiyordu. bu da "yeni kadın" meselesinin "iyi bir eş, akıllı bir anne" sloganıyla bir diğer yüzünü temsil etmesi içindi. ders içerikleri erkeklerinkine göre çok hafif olmasına rağmen topluma okumuş orta sınıf kadın sağlamıştı. bununla birlikte popüler olan kadın dergileri yine yeni kadından bahsediyordu: ideal anne, daha çok çalışan ev hanımları ve hristiyanların değerlerinin topluma empoze edilmesi…
bunların arasında meiji 6 topluluğu gibi hükümetin kadını değersizleştiren politikalarını eleştiren gruplar olsa da, seito ahalisi radikal anarşist sakae osugi ile çok eşli ve toplumun önünde apaçık tutkulu bir ilişki yaşayan, seito'da erotik ve özgür aşkı savunan kısa hikayeler, görücü usulü evlilikten kaçan kadınları savunan yazılar yazan, kadının bedenin sadece ve sadece kendine ait olduğunu söyleyen efsane ito noe ve derginin kurucularından, kadınların ekonomik özgürlüğünü, iş gücüne ve siyasal kararlara katılımını savunan raicho hiratsuka gibi eşsiz isimlerle japonya'da kadın hareketinin açık ara öncüsü haline gelmişti.
1911 – 1914 yılları arasında, raicho hiratsuka liderliğindeki dergi ilk sayısında, görücü usulü bir evliliğin bozulmasını anlatan kısa bir öykü nedeniyle yasaklanmıştı. 1912 yılında araki ıkuko'nun, meyhanede tanıştığı bir adamla seviştiğini hatırlayan bir kadının erotik anısını anlatan öyküsüyle dergi kadın cinselliğinin açık sözlü bir şekilde ifade edilmesiyle okuyucuları şok etmiş ve yine yasaklanmıştı.
seito üyeleri, kadınların içki içmesine önayak olan yazılar yazıyor, sadece erkeklere açık olan genelev sokaklarında dolaşıp seks işçiliği üzerine politik görüşlerini belirtiyorlardı. kadınların sadece aşk için evlenmesi gerektiğinden bahsediyor, toplumsal cinsiyet ve lezbiyenlikle ilgili çeviriler yapıyorlardı. dergi popülerleştikçe ana akım dergi ve gazeteler yazarların hayatlarını incelemeye, utanç kaynağı olduklarını yazmaya başlamıştı. hastalık olarak görülen eşcinsellik konusunda hiratsuka raicho, otake kokichi, tamura toshiko ve naganuma chieko gibi lezbiyen yazarların üstüne gidiyorlardı.
1915'te yayın yönetmenliği daha da radikal bir isme, zaten giderek politikleşen dergiyi daha agresif bir çizgiye taşıyan ıto noe'ye geçmişti. ıto noe dergiyi okuyucuların da yazması için daha açık bir hale getirmiş ve toplumsal sorunlar üzerindeki yazılar çoğalmıştı. 1915 yılında dergi, kürtajın yasallaşmasıyla ilgili sayısı nedeniyle bir kez daha yasaklandı. bir yıl kadar bir süre içerisinde japon içişleri bakanlığı dergiyi dağıtan herhangi bir kitap dükkanı ya da kişinin cezalandırılacağına karar verdi, yazarların kamu ahlakını bozduğu ve okuyan herkesin ayıplanması gerektiği ile ilgili görüşleri yaygınlaştırmaya devam etti. dergi satışların azaltılmasıyla kapanmaya zorlanarak son sayısını 1916 yılının şubat ayında çıkardı.
(bkz: ito noe)
(bkz: raicho hiratsuka)
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara