false precision nedir?

isabetli ve detaylı bilgiler vererek kanıtın sağlamlığını iddia etmek. sahte isabetlilik safsatası.

tolstoyevski çok açıklayıcı bir örnekle başlıkla örneklendirmiş bu safsatayı: küsüratlı sayı vereyim de salladığım anlaşılmasın.

bu safsata retorik nosyonlardan logos'la ilişkili. yani detaylı verilere ulaşmakla ve onları kullanmakla tartışmacı, doğru akıl yürüttüğünü savlıyor bir nevi.

aslında verilerin kolayca doğrulanamayışı, tartışma-nutuk esnasında argümanı sunan tarafa bir rahatlık da sağlıyor.

erdoğan'dan bir örnek:
biz de erzurum'un aşığı olarak son 20 yılda toplam 50 milyar lira tutarında kamu yatırımı yaptık. erzurum değişiyor. havalimanı mı vardı erzurum'da? ama şimdi var."

"tarım ve ormanda erzurum'a yedi baraj, bir içme suyu tesisi, 13 gölet, 20 sulama, iki arazi toplulaştırma, 298 taşkın koruma tesisi, 28 hidroelektrik santrali inşa ettik. bugüne kadar inşa ettiğimiz sulama projeleriyle 421 bin dekardan fazla zirai araziyi sulamaya açtık. bu yıl inşaatına başlanan söylemez barajı, 350 bin dekar, önümüzdeki yılın yatırım programına koyduğumuz pasinler'deki alvar barajı da 10 bin 500 dekar araziyi sulayacak. güncel bedeliyle erzurum için toplam 11,5 milyar lira tutarında yatırım ve tarımsal hibe desteği verdik. erzurum'da iki yeni organize sanayi bölgesi kurmak için çalışmalara devam ediyoruz. inşallah önümüzdeki dönemde erzurum'u hep birlikte türkiye yüzyılı hedeflerimize ulaşmamızı sağlayacak daha büyük yatırımlara kavuşturacağız."

***

verilen örnek aslında false precision'dan başka bir safsata daha içeriyor, quantitative fallacy olarak adlandırılan safsatada da, yalnızca verilere dayanarak karar verme yanlışı vardır.

bir not: erdoğan'ın miting konuşmalarında bu aralar sık sık duyamadığımız 'trilyon!' nidaları da, aslında sayısal verilerin büyüklüğünü etki yaratmak için kullanmasına denk gelen nidalar. bunu, ileride çokluk argümanı: argumentum ad multum ismi ile inceleyeceğim.


kaynak:
pirie, madsen (2015). how to win every argument: the use and abuse of logic. bloomsbury publishing.
tolstoyevski, i. (2022). safsatalar ansiklopedisi: kisaltilmis edisyon. epsilon yayinevi.