• bonobo ve şempanzelerin:
    1- büyük ödül için küçük ödülü erteleyebildikleri
    2- değişen durumlara karşı daha önce başarılı olmuş tepkiyi modifiye edebildikleri
    3- ödül alabilmek için fedakarlık yapabildikleri
    4- başarısızlığa rağmen kolayca pes etmedikleri
    5- etrafındaki dikkat dağıtıcı şeylere rağmen odaklanabildikleri

    ve bunları 6 yaşından küçük yaklaşık 3 yaşında bir çocuk seviyesinde gerçekleştirdikleri ispatlanmıştır.

    kaynak:
    https://dukespace.lib.duke.edu/...5.pdf?sequence=1&isAllowed=y

  • bonoboların bir videosunu izlemiştim, iki bonobo ağaç dalında karşılaşıyorlar biri diğerine yol verecek o arada bir de çiftleşiveriyorlar. şempanzeler ise namus için adam öldüren tayfa. bir de goril var o da şempanzenin köydeki mapustan yeni çıkmış dayısı. goril uzak tabi ama bonobo ve şempanzelerle ayrılalı en az altı milyon yıl oluyor. hem çok yakın hem çok uzak olmaları garip gerçekten.

  • yanılmıyorsam frans de waal'in "bonobo ve ateist" kitabında insanın, bonobo ve şempanzeden hangisi ile benzediğine dair uzun bir inceleme var.

    bonobolar daha uzlaşmacı ve diplomatik sosyal davranışlar gösterirken, şempanzelerde realist politika daha ön planda. waal; insanı hep şempanzeyle en yakın yere koyan genelgeçer biyolojik kabulü sorgulayıp, 'acaba bonobolara daha çok mu benziyoruz?' sorusunu sordurmuştu bana.