martin mystere

italya'da 1982'den beri yayınlanan, türkiye'de çeşitli yayınevleri tarafından önce aralıklarla, ilkin atlantis adıyla çıkan, günümüzde italya'yı yakalamış, paralel olarak yayınlanabilen, kült, kendisi ve ekindeki metinlerle son derece bilgilendirici çizgi roman, aynı zamanda uğur dündar'a benzerliğiyle şaşırtan ana kahramanın adıdır. derler ki alfredo italya ziyaretinde uğur'dan çok etkilenmiştir. bu bir latifedir elbette.

doğuştan amerikalı ancak kafa ve tarz olarak italyan bu çizgi roman kahramanını alfredo castelli 1982 yılında yaratmıştır. tam adı martin jacques mystere'dir. çizgiye ilk döken de giancarlo alessandrini'dir.

martin (marty amca) 26 haziran 1942 new york doğumlu, 1964 harward antropoloji mezunudur. avustralya'da aborjinlerin uzaylı dostlarla periyodik buluşmalarında uzaylıları katleden kara adamları ifşa edeceğini söyleyen babası ve annesi eve dönüş yolundayken gizemli bir uçak kazasında, 1965'te, hayatlarını kaybederler. ailesinden kalan servet onun hayatını epey kolaylaştırır. sonrasında sibernetik kurslarına katıldı, paris ve floransa'da arkeoloji ve sanat tarihi okudu. sergei orloff'la ilk floransa'da yakınlaştı.

washington mews sıra evler 3/a new york'ta, kitaplar ve ilginç nesnelerle dolu küçük dairesinde yaşar. teknolojiye meraklıdır, bilgisayar ve cep telefonlarının gelişimi maceralarından izlenebilir. ama kapısındaki emektar, miras kırmızı ferrari onun ayağını yerden kesen bir araçtır sadece. engin bir genel kültürü, doymak bilmez bir merakı vardır, bilgiye açtır. gittiği her şehirde ilk uğradığı yerler kitapçılardır, her yerden sandık dolusu kitapla döner.

agartha'da kut humi tarafından sergei ile birlikte inisiye edilmiş ancak sergei gücün kötü tarafını seçmiştir, yoksa seçtirilmiş midir bilinmez çünkü ona verilen ışın silahı, martin'in bayıltıcıya ayarlı olanı gibi değil, öldürücüdür. bir macerada elini kaybeder, bunun için martin'i suçlar, silahı elinin yerine kalıcı olarak monte eder ve hep karanlık tarafta yaşar. sonrasında büyük bir teknoloji şirketi kurar. martin'le zaman zaman yolları kesişir, çekişirler ama martin'e saygı duyar ve onun birkaç kez de hayatını kurtarır.

martin geçimini himalaya seyahatinden sonra yazdığı geçmişin sırları kitabının geliri ve bağlı olarak yaptığı tv programından sağlamaktadır. işvereni ve yayıncısı aaron her işinde mutlaka geciken, kafası hep başka şeylerle meşgul bu dağınık adamı hep idare eder. bu arada, arkeolog ve bilim adamlarının açıklayamadığı konulara bulaştığından ve onlara açıklamalar getirdiğinden ona imkansızlıklar dedektifi lakabı takılır.

üçüncü kişiler ya da konular bir şekilde onu bulur, o da ilginç bulursa ki bu hep olur, harekete geçer. maceraları esasen dünyanın dört bir tarafından gizemli, tarihi ezoterik bilmeceler etrafında döner. alfredo, zaten geçmişten beri gelen gizemli efsanelere kurgu, fantezi bir gerçeklik katar ve yine kurgusal olarak mystere vasıtasıyla bir şekilde çözer. bu çizgi roman insanın önünde ufuklar açar ve ona araştırma, daha fazla bilme isteği verir. dünyada akla gelen hemen her efsane ve tarihi gizem onun maceralarında karşınıza çıkabilir. türkiye'de geçen birkaç macerayı da hayal meyal hatırlıyorum. (ilk fırsatta bulayım da tekrar okuyayım. laf aramızda, türkiye'de yayınlanan maceraların tamamına sahibim, övünmek gibi olmasın.)

ilk maceraların konusu atlantis ile mu mücadelesiydi. ana fikir, geçmişte çok ileri teknolojik seviyelere ulaşmış uygarlıkların, savaşlar sonucu yok oldukları, uygarlıklarının devamı için, bir müdahaleyle her an faaliyetine devam edebilecek gizli üsler, geleceğe arşivler kurduklarıydı. martin, araştırmaları esnasında defalarca bu uygarlıkların kalıntılarını hatta üsleri, kütüphaneleri bulur, ama hemen her defasında kara adamlar tarafından kanıtlar yok edilir çünkü dünya buna hazır değildir. bu konu tükenmeye başladıkça, akıllıca dünyanın diğer gizemlerine döner alfredo ama esas konu hiçbir zaman ihmal edilmez, zaman zaman ona da dönülür.

martin mystere kesinlikle bir süper kahraman değildir. o, onu insan ve büyüleyici yapan pek çok küçük kusuru olan, risk almadan kendini tehlikeye atmayan normal bir insandır. himalayalar'da bir macerada karşılaştığı ve yanına alıp türlü bürokratik numaralarla vasisi olup abd vatandaşı yaptığı java gerçek bir neandertal'dir. bu ikili neredeyse hiç ayrılmazlar, fantezi dünyasının en imkansız, inanılmaz ikilisidirler. java'nın altıncı hissi ve koku alma duyusu çok kuvvetli iken ayrıca şaşırtıcı bir gücü ve çevikliği vardır. sosyal hizmetler uzmanı, uzatmalı, kıskanç nişanlı diana lombard'la ilişkisi martin'in oyalamalarıyla sürer gider. diana martin'i en çok da zaman zaman bir vesileyle ortaya çıkan, olur olmaz soyunuveren sarışın angie'den kıskanır.

italya'da her yıl bilimkurgu ve fantezi meraklılarının oylarıyla en sevilen eserlere premio ıtalia ödülü verilir. ödül için, son yedi yılın altısında en iyi italyan çizgi romanı seçilen martin mystere için son yıllarda, gary lineker'in alman milli futbol takımıyla ilgili söylediklerine nazire yaparak "fantezi tutkunlarının her yıl en sevdikleri eserler için oy kullandığı ve sonunda martin mystere'in kazandığı bir ödüldür" denmektedir. bu 2022 ödüllü son macera türkiye'de de yayınlanan "80 yıl önce"dir.