evolué: gelişmiş' kelimesinden türetilen ve kolonyal dönemde yerli halkın 'medeni'lerini işaret etmek için kullanılan tabir. kolonyalist portekiz'deki karşılığı assimiladodur.
belçika yönetimindeki kongo'da ve fransa'nın afrika kolonilerinde 'vahşi'lerle, beyazlar arasında köprü vazifesi yapan bir sosyo-kültürel sınıfa atıf yapar. evolues sınıfına dahil olmanın şartları kabaca: fransızca bilmek, hristiyan olmak ve az-çok örgün eğitim görmüş olmaktı.
hatta 1948 yılında belçika'nın kongodaki valisi evolves sınıfındakilere, 'carte de mérite civique' isimli bir 'medeniyet' belgesi bile düzenleyebiliyordu.
işin daha ilginç yanı kongo'daki yerliler de bu ayrıcalıklarından yararlanmayı bir paye gibi taşımıştır. 1956 yılında kongo'da 300'e yakın evolues kulübünün olması bunun bir göstergesidir sanıyorum.
meşhur zaire cumhurbaşkanı muhammed ali clay, pardon, mobutu sese seko döneminde bu uygulamalar ilk defa hakim siyasalarca reddedilmiş authenticite ideolojisi ile ulusal bir kimlik ve dille aşılmaya çalışılmıştır.
kaynaklar:
michael crowder. colonial west africa: collected essays: routledge (1978)
martin klein. slavery and colonial rule in french west africa. cambridge university press (1998)
hoş: tümü
|
bugün
başlıkta ara