less is more 1. nesil yazar

alev alatlı ya da ismet özel iyi bir pseudo-intellectual örneği türkiye'de. bunların olayı kültürel değerler üzerinden boş beleş bir edebiyat yapmak. bir de bunların anti-tezi var sevan nişanyan gibi tipler. yaygın olarak kabul edilen ne varsa doğru da olsa yanlış da olsa hepsine karşı çıkıyor.

bir entrynin kaç "haklı!" ve "haksız" aldığını görsek iyi olur. favorileri görmekten daha mantıklı bu. ayrıca takipçi sayısı ve takipçilerin kim olduğu da görünse daha iyi olur.

sitede şu ana kadar açılmış en low ıq başlık sanırım.

herhangi bir petrol sahasının, ülkenin ya da dünyanın petrol üretiminin maksimuma ulaştığı noktayı ifade eden kavram. ingilizcesi peak oil.

terim daha sonra icat edilmiştir fakat konsept m. king hubbert tarafından 1956 yılında ortaya konmuştur. hubbert makalesinde petrol gibi herhangi bir yenilenemez kaynağın (ya da yenilenme hızından daha hızlı tüketilen herhangi bir kaynak da olabilir) üretim oranının bir çan eğrisini takip edeceğini iddia etti. çan eğrisinin tam ortası petrol zirvesine denk geliyor. eğrinin ilk yarısında üretim artıyor, ikinci yarısında sürekli olarak düşüyor.

çan eğrisini anlamanın en basit yolu muhtemelen ortak malların trajedisi modeli üzerine düşünmektir. bu modelde de doğal kaynak kontrolsüz bir şekilde kullandığı için tükenmeye maruz kalıyor. fakat tükenirken ilk etapta üretim artıyor (tükenmeye sebep olan aşırı üretim/tüketim nihayetinde), tükenmenin etkileri ağır bastığında üretim düşmeye başlıyor ve aynı koşullar devam ediyorsa sıfıra kadar gidebilir.

küresel petrol zirvesinin çok kısa bir tarihi:

küresel petrol üretimi 1930-1973 arasında ortalama yıllık %7 oranında arttı. bu her on yılda bir üretimin ikiye katlanması anlamına geliyor. 1973 ve 1979 politik petrol krizlerinin ardından üretim artışı yaklaşık %1'e düştü.

2005 yılına kadar üretim artmaya devam etti. 2005 yılında petrol zirvesi gerçekleşti. iki yıl boyunca üretim düştükten sonra fiyatlar absürt derecede yükseldi ve bildiğiniz gibi 2008 krizine yol açtı. fiyatların yükselmesi üretimdeki düşüşü engelledi (bkz: arz-talep yasası) ve üretim 2011 yılına kadar platoda kaldı.

2011 sonrası abd'de kaya petrolü devrimi gerçekleşti ve küresel petrol üretimi tekrar yükselmeye başladı. kaya petrolü geleneksel olmayan petrol türü olarak sınıflandırılır, bu olay sadece abd ile sınırlı kaldığı için küresel üretimden abd'yi çıkardığınızda geleneksel petrol platosunun devam ettiği görülebiliyor.

bütün zamanların en yüksek üretim oranı 2018 yılında gerçekleşti. 2 yıl sonra pandemi talep şoku nedeniyle üretim çakıldığı için bunun küresel petrol zirvesi olup olmadığını henüz kesin olarak öğrenemedik. pandemi talep şokunun ardından petrol üretimi çok ağır bir şekilde toparlanmaya devam etti.

bu toparlanma 2022 ekim/kasım ayı gibi sona erdi. küresel petrol üretimi maksimum kapasiteye ulaştı. hala 2018 yılı tüm zamanların en yüksek üretim oranına sahip. aslında 2018 zirvesini bırakın petrol üretimi henüz pandemi öncesine bile dönebilmiş değil. bu noktada fiyatların yeterince yüksek olmaması nedeniyle opec karteli üretimi kısma kararı aldı. buna ek olarak pandemi talep şokunun etkileri nedeniyle abd'nin kaya petrolü devrimi sona erdi. yani üretim artışında sona gelindi. son olarak yakın zamanda rusya yaptırımları devreye girdi. bütün bunlar uzun vadede petrol üretimini negatif etkileyecektir.

son 3 nükleer reaktörün de kapatılmasıyla tamamlanmış olaydır. sırada 2038 olarak planlanan kömürden çıkış var.

evrime ikame olmayan evrimsel biyoloji içindeki binlerce teoriden biridir.

"rabbin seni terk etmedi, sana darılmadı da." (duha 3)

marjinal devrimin öncülerinden ve neoklasik iktisadın kurucularından biri olan ingiliz iktisatçı. 1862'de yayınlanan "general mathematical theory of political economy" isimli kitabında marjinal değer teorisini geliştirmiştir. kendisi aynı zamanda 1865'te "the coal question" kitabıyla ekolojik iktisada önemli bir katkıda bulunmuştur. kitapta rebound etkisi ya da bugün jevons paradoksu olarak bilinen konsepti ortaya atmıştır. jevons çalışmasında özetle britanya'nın endüstriyel başarılarının altında yatan kömür kaynaklarının tükenmesini inceliyor, probleme sunulan çözümleri tartışıyor ve pek iç açıcı olmayan bazı öngörülerde bulunuyor.

küresel ısınma ve bunun çevre ve insanlar üzerindeki etkilerini ifade etmek için kullanılan kavram.

genellikle piyasaya giriş çıkışın serbest ve fiyat kontrolleri gibi piyasayı baltalayıcı devlet müdahalelerinin minimum seviyede olduğu piyasa olarak tanımlanır.